Neke ženke zubatih kitova, kao što su orke, bjeluga kitovi i narvali, žive dugo nakon što se završi njihov reproduktivni period. Rijetkost menopauze u životinjskom carstvu, možda se može objasniti borbom za opstanak vrste, tako da se čini kontraproduktivnim da životinja razvije osobinu koja sprečava razmnožavanje.
Ipak, detektovano je da ženke kitova ulaze u menopauzu a detaljima se u istraživanju tim pitanjem bavio Samjuel Еlis sa Univerziteta u Еkseteru, piše RTS.
Ženke vrsta kitova koje prolaze kroz menopauzu nemaju kraći reproduktivni vijek od drugih vrsta životinja slične veličine. Umjesto toga, u cjelini imaju duži životni vijek, žive oko 40 godina duže od drugih vrsta kitova iste veličine koje ne prolaze kroz menopauzu.
"Prethodna istraživanja o razvoju menopauze su se fokusirala na pojedinačne vrste, obično ljude ili kitove ubice“, kaže bihejvioralni ekolog Dan Franks sa Univerziteta Jork u Velikoj Britaniji.
"Ova studija je prva koja je u okvir istraživanja stavila nekoliko vrsta, što je omogućeno nedavnim otkrićem menopauze kod više vrsta zubatih kitova. Naša studija pruža dokaze da je menopauza evoluirala produžavanjem životnog vijeka ženki izvan njihovih reproduktivnih godina“, dodao je.
Mnogo toga o zubatim kitovima izmiče našem razumijevanju. Njihovi životi su misteriozni dijelom zbog toga jer ih je teško posmatrati u njihovom prirodnom staništu.
Studije su pokazale da menopauza kitova daje neke iznenađujuće prednosti. Prisustvo baka u jatu orki znači da mladi imaju veću stopu preživljavanja. Oni su im vodiči u jatu a mogu ih voditi i u lov, ako za to ima potrebe.
Ono što ne znamo je kako je evoluirao. Postoje dvije mogućnosti. Jedna je da je menopauza nastala produžavanjem ukupnog životnog vijeka dotične vrste. Drugi je da je reproduktivni životni vijek skraćen.
Prije samo nekoliko godina otkriveno je da kroz menopauzu, poput orki, prolaze narvali i kitovi bjeluga.
Еlis i njegove kolege su odlučili da sprovedu komparativnu studiju sa drugačijim vrstama kitova.
Otkrili su da ženke kitova koje dožive menopauzu žive znatno duže od ženki sličnih vrsta.
Ženke orke, inače, prestaju da se razmnožavaju kada napune oko 40 godina, ali mogu da dožive i devedesete. Mužjaci orke obično imaju prirodni maksimalni životni vijek od oko 60 godina.
Ova strategija "evolucije kod kitova“ se uklapa u hipotezu o "mudroj baki“. Bake se kao iskusne vođe zadržavaju u jatu, a nisu izvor reproduktivne konkurencije sa drugim ženkama, što predstavlja korist za sve članove društva kitova.
Еvolucija menopauze
"Еvolucija menopauze i dugog postreproduktivnog života može se desiti samo u vrlo specifičnim okolnostima. Prvo, vrsta mora imati društvenu strukturu u kojoj ženke provode svoje živote u bliskom kontaktu sa svojim potomcima. Drugo, ženke moraju biti sposobne da pomognu na način koji povećava šanse za preživljavanje njihove porodice. Na primjer, poznato je da ženke zubatih kitova dijele hranu i koriste svoje znanje da usmjere grupu da pronađe hranu kada je u nedostatku“, kaže morski biolog Daren Kroft sa Univerziteta u Еkseteru.
Naučnici do sada nisu pronašli mnogo dokaza o menopauzi kod kopnenih vrsta životinja.
Ženke azijskih slonova, na primjer, prestaju da se razmnožavaju pred kraj svog života.
Naučnici su nedavno otkrili i da mala populacija divljih šimpanzi u udaljenoj Ugandi ima ženke u postmenopauzi, u toku su istraživanja da se utvrdi njihovo prisustvo i na drugim lokacijama.
Kada je riječ o kitovima, naučnici kažu da su istraživali na uzorku koji je malobrojan, ali navode da postoje jake sličnosti sa menopauzom kod ljudi.
"Fascinantno je što ovu životnu istoriju dijelimo sa taksonomskom grupom od koje smo toliko različiti“, kaže Kroft.
"Uprkos razlikama, naši rezultati pokazuju da ljudi i zubati kitovi pokazuju konvergentnu životnu istoriju. Baš kao i kod ljudi, menopauza kod zubatih kitova evoluirala je selekcijom kako bi se produžio ukupan životni vijek bez produženja njihovog reproduktivnog vijeka“, dodaje Kroft.
Istraživanje tima naučnika je objavljeno u časopisu Nature.
