Papua Nova Gvineja, ostrvska država u Okeaniji u pojasu Melanezije, jedinstveno je mjesto na globusu. Na zastavi je rajska ptica, zaštitni znak tamošnjeg životinjskog svijeta, ali i asocijacija na prirodu koja je zaista nešto najbliže raju. Iako ima manje od šest miliona stanovnika, na Papui se čuje više od 850 jezika, kojima se služi nekoliko stotina domorodačkih društava. Da, ima i ljudoždera, ali tema ove priče je pleme Trobrijand.
Kada se pomene Papua, koja zauzima zapadni dio velikog ostrva Nova Gvineja, smještenog u Tihom okeanu sjeverno od Australije, većina će prvo pomisliti na ljudoždere ili pak na Džeka Londona i višegodišnje avanture čuvenog pisca po Melaneziji. Ovo rajsko mjesto jedno je od posljednjih na planeti gdje još mogu da se nađu kanibali (mada je bolja opcija da ih ne nađete), a ima i onih koji se ističu neobičnim običajima, naročito ljubavnim. Među njima je i pleme Trobrijand.
Iako smo odavno načeli 21. vijek, još uvijek postoje kote na globusu gdje ne bi trebalo da zalutate, da ne biste postali nečiji ručak. Rituali većine domorodaca koji nastanjuju pacifička ostrva nezamislivi su civilizovanom društvu, a prije nego što pročitate kakvu tradiciju ima ovo pleme, bilo bi dobro da duboko udahnete...
Arhipelag Trobrijand, istočno od centralnog gvinejskog ostrva, prvi put se pominje u dokumentu iz 1793. godine koji je napisao francuski admiral D'Еntrekasto. Grupu novootkrivenih ostrva nazvao je po članu flote, kapetanu Žan-Fransoa Deniju de Trobrijanu, starom morskom vuku i istraživaču koji je učestvovao u ekspediciji.
I tada se, kao i danas, lokalno stanovništvo bavilo zemljoradnjom, hortikulturom, trgovinom školjkama, a tokom kolonijalnog perioda, kada su prestali da ratuju među sobom, Trobrijanci su razvili i poseban, agresivan oblik kriketa. Služe se jezikom kilivila, čija je arhaična varijanta uključivala crtanje raznih geometrijskih oblika kako bi se objasnile pojedine stvari, kao i određene znakove i zvuke.
Iako je pleme druželjubivo i nema problema da ostvari kontakt sa nepoznatim i naprednijim kulturama, a ni sa dostignućima savremenog doba, neki rituali se maksimalno poštuju. Nisu završili u ropotarnici istorije, već se masovno praktikuju, naročito u ruralnijim krajevima. Od tih običaja zapadnom svijetu se diže kosa na glavi, a mnogima će se prevrnuti i stomak i oči kad čuju šta je sve uključeno u tradiciju.
Dok u nekim dijelovima Gvineje mladi moraju da prođu sito i rešeto ako žele da vode ljubav na zakonit način, Trobrijanci propagiraju potpuno drugačiju seksualnu politiku. Ulazak u svijet odraslih kod njih počinje veoma rano. Dopušteno je manje-više sve, od pipkanja s rođacima preko predbračnog seksa do sveopšteg promiskuiteta. Svako može slobodno da se hvata s kim god poželi, ali je, s druge strane, konzumiranje hrane pred drugim ljudima najstrože zabranjeno. Vjerovali ili ne.
Ostrvo ljubavi
Nije ni čudo što arhipelag Trobrijand nosi nadimak "Ostrvo ljubavi". Intimni odnosi u ovom društvu smatraju se važnim društvenim segmentom, pa zajednica podstiče mlade da s tim počnu što ranije. Seks za njih nije tabu. Kada djevojčice napune šest godina, a dječaci 10 (dobro ste pročitali!), stariji ih polako uvode u svijet erotskih igara, kako bi već sa navršenih 13 godina mogli da traže seksualne partnere. Šokantno i bizarno, bar za nas na ovoj strani globusa.
I dok se u zapadnoj civilizaciji promiskuitet često doživljava kao simptom nekog psihičkog poremećaja, pleme Trobrijand mijenjanje partnera smatra – poželjnim. Žene su jednako dominantne kao muškarci, svi su ravnopravni i mogu da izabere kod god hoće. Da ne zaboravimo da pomenemo da se, kao i sve slične zajednice, po selima šetaju kao od majke rođeni.
Iako se na intimnim odnosima insistira od malih nogu, budući muž i žena ne smiju da jedu zajedno dok zvanično ne stupe u brak. Budući da ceremonija vjenčanja ne postoji, bar ne u obliku u kakvom je zamišljamo, kada muškarac i žena prvi put podijele hranu smatra se da su izgovorili sudbonosno "da".
Interesantno je da pleme priznaje i razvod, ali tek poslije godinu dana. Dovoljno je da se jedno od supružnika požali na loš bračni život, pa da se ljubavna priča završi.
