Manjak gvožđa je obično posljedica gubitka krvi i može se javiti u svim životnim dobima. Žene najčešće imaju problem sa nedostatkom gvožđa u krvi, a posebno tokom trudnoće.
Usljed manjka gvožđa u krvi nastaje anemija. Ovaj element se u tijelo može unijeti preko dodataka ishrani, ali i svakodnevnim konzumiranjem hrane bogate gvožđem.
Anemija može da nastane zbog nedovoljnog unosa gvožđa, smanjene apsorpcije gvožđa, za vrijeme promjena tokom trudnoće i dojenja. Sve ovo izazvaće povećanu potrebu tijela za gvožđem.
Sideropenijska anemija je najčešći oblik koji se uglavnom pojavljuje u dječjem uzrastu, a rezultat je deficita dečje ishrane. Događa se zbog ubrzanog rasta za vrijeme kojeg se povećane potrebe za gvožđem i drugim hranljivim materijama ne podmiruju. Uz to, u slučaju manjka gvožđa u krvi može da dođe do infekcija ili oslabljene reapsorpcije gvožđa iz crijeva.
Rjeđi oblik anemije uzrokuje gubitak gvožđa usljed skrivenih krvarenja ili korišćenja gvožđa u organizmu za neke druge organe i funkcije. Zanimljivo je kako kod pušača, zbog stalnog udisanja ugljen monoksida koji veže hemoglobin, pušenje izaziva trajnu vještačku anemiju.
Iako je stanje anemije često, mnogi ljudi ne znaju da imaju nedostatak gvožđa. Moguće je imati simptome godinama bez ikakvog poznavanja uzroka ili zabrinjavanja. Ovo su simptomi umjerene do teške anemije:
- Opšti umor
- Slabost
- Blijeda koža
- Kratak dah
- Vrtoglavica
- Želja da konzumirate predmete koji nisu hrana (prljavštinu, led, glinu...)
- Osjećaj trnjenja u nogama
- Otok ili bol jezika
- Hladni dlanovi i stopala bez obzira na temperaturu
- Brzo ili nepravilno kucanje srca
- Krhki nokti
- Glavobolje.
Anemija može da se pojavi i kod muškaraca i kod žena u bilo kojem dobu života. Neki ljudi mogu da imaju veći rizik od nedostatka gvožđa od drugih, uključujući trudnice, ljude s lošom ishranom, osobe koje često daju krv, odojčad i djeca, vegani i vegetarijanci.
Gvožđe u hrani
Kako bi se nadoknadila količina gvožđa u krvi, potrebno je regulisati ishranu i promijeniti neke životne navike. Unos možete vidljivo da povećate sa samo dva obroka puna gvožđa dnevno. Gvožđe u hrani se najbolje apsorbuje iz masnih izvora, a kad se uzima iz nemasnih (voća i povrća), trebalo bi da ga kombinujete sa namirnicom koja sadrži dosta vitamina C.
Ishrana koja uključuje sljedeću hranu može da pomogne u liječenju ili sprečavanju nedostatka gvožđa:
- Crveno meso i iznutrice
- Losos i školjke
- Žumanca
- Mahunarke (pasulj, sočivo, grašak)
- Lisnato povrće (spanać, špargle)
- Krompir, paradajz, repa
- Suve breskve, kasije i grožđe
- Sok od šljiva
- Citrusi, kupine i lubenice.
