Roditeljstvo je za mnoge jedan od najsrećnijih životnih trenutaka, ali kada priroda ne dopušta održavanje trudnoće, dolazi se do alternativa poput surogat majčinstva.
Surogat majčinstvo u Srbiji nije zakonski regulisano, a u inostranstvu košta desetine hiljada dolara, što nije spriječilo brojne javne ličnosti da se odluče za to, piše RTS.
Gestacijski nosilac ili surogat majka je žena koja nosi i rađa dijete za par ili pojedinca. Tokom procesa, stručnjaci najprije stvaraju embrion oplođenjem jajnih ćelija žene koja će biti majka, ili od donornke jajne ćelije – spermatozoidima muškarca koji će biti otac, ili onog koji je donor tog materijala.
Pošto surogat majka ne obezbjeđuje jajnu ćeliju, ona nije genetski povezana sa djetetom.
„Surogat majčinstvo je opcija za ljude koji zaista žele da budu roditelji, ali su se suočili sa problemima”, kaže dr Еmre Seli, reproduktivni endokrinolog i specijalista za fertilitet pri Jejl Centru za plodnost u SAD, u kome se gestacijsko surogat majčinstvo samostalno – ili u kombinaciji sa donacijom jajnih ćelija, realizuje više od 20 godina.
Nakon sveobuhvatne medicinske procjene, stručnjaci iz Centra utvrđuju da li je osobi ili paru potreban gestacijski nosilac. Kako u Centru navode, nosilac se može preporučiti u sljedećim slučajevima:
Koraci u pronalaženju surogat majke
U Centru za plodnost Jejla, prvi korak je konsultacija sa programskim savjetnikom. Tu zaintereovani dobiju sve neophodne informacije o svemu što je uključeno u kompletan proces, uključujući edukaciju o procesu pronalaženja surogat majke, vrstama potrebnih skrininga, protokolima liječenja i troškovima programa. Savjetnik sa zainteresovanima takođe razgovara o socijalnim i psihološkim aspektima gestacionog surogat majčinstva.
Sljedeći korak za potencijalne roditelje je posjeta ljekara Centra za plodnost Jejla zbog medicinskih konsultacija. Taj sastanak uključuje sveobuhvatan opis procesa surogat majčinstva, kao i temeljnu procjenu i pregled medicinske istorije budućih potencijalnih roditelja, ljekarski pregled i diskusiju o mogućim neželjenim rezultatima i medicinskim komplikacijama.
Gestacijsko surogat majčinstvo može biti komplikovano, pa u Jejl centru važi pravilo da parovi koji biraju gestacijskog nosioca, sarađuju sa odabranom agencijom i da dostave potpisan ugovor prije početka čitavog procesa.
Uloga agencije uključuje identifikaciju potencijalne surogat majke i uspostavljanje pravnih sporazuma između strana. Zainteresovanim stranama, Jejl centar daje listu preporučenih agencija.
Prema programskoj savjetnici, dr Doroti Grinfeld, „većina surogat majki želi da budući roditelji budu uključeni u praćenje trudnoće“
„Zbog toga uvijek govorim budućim potencijalnim roditeljima da treba da imaju u vidu mjesto življenja i spremnost da eventualno – često i daleko putuju“, dodaje Grinfeldova.
Iako su plaćene za svoje usluge, većina gestacijskih surogat majki ima altruističke motive i uživaju u trudnoći. U ugovoru postoji odredba o očekivanjima surogat majke u pogledu kontakta nakon rođenja bebe. Često žele mogućnost da povremeno pošalju ili dobiju prazničnu čestitku ili nešto slično”, ispričala je dr Grinfeld.
Skrining surogat majke
Osobine surogat majke propisane su u SAD, i nalaze se u smjernicama Američkog društva za reproduktivnu medicinu (ASRM). Trebalo bi da to bude zdrava žena starosti između 21 i 42 godine (poželjno je da je mlađa od 35), sa istorijom normalne trudnoće i porođajima bez komplikacija.
Centar za plodnost Jejla takođe zahtjeva da surogat majke imaju indeks tjelesne mase manji od 30 (poželjno manje od 27) i da nisu imale više od dva porođaja carskim rezom.
U Jejl Centru za plodnost dodaju da u ulozi surogat majke može da se nađe i prijateljica ili član porodice osoba koje žele da postanu roditelji, ali pod uslovom da ta žena ispunjava navedene smjernice.
I ovdje se prvo sve – proba
Kada se pronađe potencijalna surogat majka, kreće se sa medicinskim procjenama i propisanim tretmanom.
Procjena uključuje detaljan medicinski i psihološki skrining od strane medicinskog osoblja, kao i konsultacije sa stručnjacima iz oblasti maternalno-fetalne medicine.
Gestacijski nosilac će takođe proći lažni (ili probni) ciklus trudnoće uz pomoć specijalnih medikamenata.
Svrha lažnog ciklusa je da se proceni „odgovor“ sluznice materice na unijete materije, što pomaže da se materica pripremi za implantaciju pravog embriona.
U zavisnosti od zdravstvenog stanja para, jajne ćelije će ili biti donirane od strane majke ili od druge žene – donora. Slično tome, spermatozoidi mogu biti korišćeni od budućeg oca ili donora. Potom se vrši oplodnja jajnih ćelija, a embrion se unosi u surogat majku koja treba da iznese trudnoću do kraja.
„Nakon transfera, koji radimo u našim kancelarijama, pratimo surogat majku tokom 10 nedjelja dok ne čujemo prve otkucaje bebinog srca. Od tog trenutka, ona može da dalje redovne kontrole vrši kod svog ginekologa-akušera“, objašnjava Grinfeldova.
Inače, zakonski ugovor o kompletnom procesu je neophodan za obje strane – predviđene roditelje i njihovog gestacionog nosioca, prije nego što se nastavi sa procedurom.
Koliko sve to košta
Prema podacima agencije za surogat majčinstvo sa sjedištem u SAD „Sensible Surrogacy“, prosječna cijena procedure je između 60.000 i 80.000 dolara.
„Tipična surogat majka u Sjedinjenim Državama zarađuje od 50.000 do 60.000 dolara i to se plaća u mjesečnim ratama. Takođe dobija još 5.000 do 10.000 dolara u vidu raznih beneficija. Surogat majka sa jedinstvenim kvalifikacijama (kao što su život u Kaliforniji ili prethodno iskustvo) često dobija dodatnih 10.000 dolara ili više”, navodi se na sajtu Agencije.
Neke surogat majke takođe zahtijevaju dodatne beneficije uključujući odjeću, prevoz, nadoknadu za kućne troškove i još mnogo toga.
Ipak, kao i u Jejl centru, gdje kažu da veliki broj surogat majki zapravo uživa u ovoj vrsti drugog stanja, i u ovoj agenciji navode a da, osim finansijskih nagrada, „mnoge žene surogat majčinstvo doživljavaju kao veliko zadovoljstvo, jer tako pomažu parovima bez djece”.
Poznate ličnosti kojima je potomke donijela surogat majka
Pjevačica Marija Šerifović objavila je da je dobila sina, a kako beogradski mediji navode trudnoću je iznijela surogat-majka.
Jedina srpska pobjednica na „Еvrosongu“ podijelila je na Instagramu srećnu vijest i prvu fotografiju sina Maria.
Paris Hilton (42) i njen suprug Karter Reum su u januaru zahvaljujući surogat majci dobili sina Barona Hiltona Reuma.
„I da imam 20 godina, opet bih koristila surogat majčinstvo. Sve to mi je traumatično, ali toliko želim porodicu. Porođaj smrt su dvije stvari koje me plaše više od svega na svijetu“, objasnila je tada Paris.
I Kim Kardašijan se poslije dvije komplikovane trudnoće i oboljenja placenta acreta, odlučila za surogat majku i tako dobila treće i četvrto dijete sa sada bivšim suprugom Kanjeom Vestom.
Zvijezda serije Seks i grad, glumica Sara Džesika Parker i njen suprug Metju Broderik dobili su bliznakinje zahvaljujući surogat majci.
Dobitnica Oskara Nikol Kidman, i njen suprug muzičar Kit Urban, pomoću surogat majke, dobili su drugo dijete. Glumica je rekla tim povodom, da je našla „najdivniju ženu na svijetu“ koja joj je pomogla.
