Tim povodom služen je parastos a brojne delegacije položile su vijence kod spomen-obilježja u pravoslavnom groblju.

Izaslanik predsjednika Republike Srpske Slobodan Župljanin rekao je novinarima da današnjim pomenom Republika i srpski narod još jednom iskazuju svoje poštovanje za žrtvu koju su dali nevino stradali borci i civili za slobodu, očuvanje i stvaranje Republike.

On je naglasio da počinioci ovog strašnog zločina još uvijek nisu privedeni pravdi i da još nije podignuta nijedna optužnica za one koji su učinili ovo monstruzono djelo.

"To pokazuje odnos u BiH, kada nas svakim danom uvjeravaju da ne postoji ravnopravnost i jednak pristup, da postoji razlikovanje žrtve i da jedino srpska žrtva nema pravo na poštovanje i na procesuiranje onih koji su to počinili", istakao je Župljanin.

On dodao da takav pristup postoji i iz jednog dijela međunarodne zajednice jer ne vrši nikakav pritisak na one koji trebaju da procesuiraju ovakve zločine i ne zahtijeva da pravda bude podjednako dostupna za sve.

"Ovakve monstruzne zločine ne smijemo zaboraviti i Republika Srpska, srpski narod i svi društveni faktori u Srpskoj moraju učiniti sve da se takve stvari ne ponove i uporno pozivamo da na miran, civilivan način rješavamo sve probleme koji postoje ovdje u BiH", istakao je Župljanin.

Milan Torbica iz Ministarstva rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske kaže da su se danas okupili da odaju počast žrtvama stradalim u okupaciji 13 zapadnokrajiških opština, naglasivši da je najveće žrtve podnio Mrkonjić Grad gdje je iz jedne grobnice ekshumirano 181 tijelo i još 176 tijela iz ostalih manjih grobnica.

"To su bili mučki ubijene žrtve, što je pokazala obdukcija, a nažalost pravde još uvijek nema. Analizirajući ko je to počinio, nije ni čudo što nema pravde. Živimo sa tim narodima u jednoj republici i možemo slobodno reći da je pola republike protiv toga, što dokazuje Tužilaštvo BiH koje za 26 godina nije pokrenulo optužnicu", kaže Torbica.

Pozvao je cjelokupni srpski narod da bude jedinstven i jak i da jača Republiku Srpsku i njene institucije.

"Pravda moćnika je selektivna i nikada nije išla u susret pravoslavnom i srpskom narodu. Zato je nama ovo opomena da budemo jedinstveni i da budemo u zajedništvu da se nikada više ne dese ovakvi slučajevi", istakao je Torbica.

Siniša Simikić iz Republičkog centra za istraživanje rata i ratnih zločina i traženja nestalih lica podsjetio je da je Republički centar u svom projektu Popis žrtava srpskog naroda u odbrambeno-otadžbinskom ratu evidentirao 2.214 srpskih civila i pripadnika vojske i MUP-a Srpske koji su smrtno stradali u vremenskom intervalu ljeto-jesen 1995. godine u 13 zapodnokrajiških opština.

"Agresiju, odnosno okupaciju tih opština izvršile su združene snage Petog korpusa tzakozvane Armije BiH, pripadnici Hrvatskog vijeća odbrane i regularne Hrvatske vojske koje su mahom na ova područja došli iz Splita i bili su pod direktnom komandom Ante Gotovine", navodi Simikić.

On kaže da su Srbi, koji su se vratili na ovaj prostor poslije potpisivanja Dejtonskog sporazuma, zatekli stravične prizore.

"Zatekli su stravične prizore, baš ovdje, na ovaj dan, prije 26 godina. Obdukciju pronađenih leševa radio je sada pokojni patolog Zoran Stanković iz čijih zapisnika se vidi da su ljude mahom ubijani tupim predmetom u glavu i da su svirepo mučeni i ubijeni", podsjetio je Simikić.

Porodice žrtava su razočarane i gube polako nadu da će pravda jednog dana stići. LJiljana Perić, koja je u mrkonjićkoj masovnoj grobnici pronašla strica i brata, kaže da je sramotno što još niko nije odgovarao za počinjena zlodjela.

"Stric i brat su masakrirani i pronađeni su u masovnoj grobnici, dok mi je otac poginuo od vatrenog oružja. Izgled ada smo krivi samo zato što smo Srbi", rekla je Perićeva.

Tokom agresije oružanih snaga Hrvatske i Petog korpusa takozvane Armije BiH na 13 zapadnokrajiških opština Republike Srpske u septembru i oktobru 1995. godine sa vjekovnih ognjišta protjerano je više od 120.000 Srba.

Ubijeno je 1.646 ljudi, a još 420 civila i vojnika vodi se kao nestalo.

Tokom ofanzive na srpski etnički čist prostor došlo je do ogromnih razaranja i ljudskih žrtava. Samo u Mrkonjić Gradu utvrđena je materijalna šteta od 680 miliona KM.

Nakon što je Republika Srpska ponovo preuzela područje opštine Mrkonjić Grad, u pravoslavnom groblju pronađena je najveća masovna grobnica sa 181 tijelom zvjerski ubijenih Srba.

Među njima je bio 81 civil, od kojih 10 žena, 97 boraca Vojske Republike Srpske i tri pripadnika Ministarstva unutrašnjih poslova, a u manjim grobnicama na području ove opštine pronađeno je još 176 tijela.

Otvaranje masovne grobnice i ekshumacija počeli su 1. aprila 1996. godine.