Špirić je rekao da neustavni i dugogodišnji proces prenosa nadležnosti, čiji je cilj oduzimanje konstitutivnosti zagarantovane Dejtonom, nailazi na snažan politički otpor Srba i Hrvata koji u tom procesu vide težnju za dominacijom i majorizacijom.

On je naglasio da su u postdejtonskom periodu izmjene Dejtonskog mirovnog sporazuma koje su bile na štetu Republike Srpske dovele do oduzimanja njenih nadležnosti i urušavanja institucionalnog kapaciteta.

Špirić, koji se obratio učesnicima konferencije povodom 25 godina od potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, podsjetio je na činjenicu da je taj sporazum zaustavio rat, donio trajni mir, uredio BiH kao zemlju tri konstitutivna naroda i dva entiteta, a Republika Srpska je njime dobila međunarodnu verifikaciju, saopšteno je iz Parlamentarne skupštine BiH.

Prema njegovim riječima, veliku ulogu u izmjenama Dejtona odigrali su visoki predstavnici, koji su postali zakonodavci, nametnuvši 101 zakon na nivou BiH, čak 105 amandmana na ustave Republike Srpske i Federacije BiH, kao i stotine odluka, u čemu je prednjačio Pedi Ešdaun, koji je, u jednom danu, smijenio 59 funkcionera iz Republike Srpske.

Špirić je ukazao na to da je uloga visokih predstavnika u preuzimanju zakonodavne uloge od institucija BiH imala negativne posljedice jer je "proizvela preveliku dozu političkog parazitizma".

On je rekao da se očekivalo da neko spolja ponudi rješenje /očekivanje Dejtona 2/, tako da bazične mogućnosti Dejtonskog mirovnog sporazuma nisu do kraja iskorištene.

Navodeći da ni 25 godina nakon Dejtonskog mirovnog sporazuma u BiH nisu moguća revolucionarna, nego evolutivna rješenja, Špirić je izrazio uvjerenje da će svi prijatelji BiH podržati novu fazu primjene tog sporazuma koja podržava unutrašnji dijalog, promociju domaće odgovornosti, uključujući pomirenje i dobrosusjedske odnose.

Špirić je uvjeren da bi status zemlje kandidata donio prijeko potrebni optimizam i u fokus stavio proces evropskih integracija, ekonomski razvoj čiji bi rezultat bio bolji socio-ekonomski status stanovništva, nova radna mjesta i ostanak mladih na prostoru BiH.

U okviru istog panela, posvećenog evroatlantskim integracijama BiH, učesnicima konferencije obratili su se i zamjenik predsjedavajućeg Doma naroda Dragan Čović, komesar EU za politiku susjedstva i proširenja Oliver Varhelji, ministar inostranih i evropskih poslova Hrvatske Gordan Grlić Radman i specijalni predstavnik EU za zemlje zapadnog Balkana Miroslav Lajčak.

Čović je istakao Dejtonsko-pariski mirovni sporazum kao značajno postignuće koje je u BiH zaustavilo užase rata, navodeći da današnji koncept djelovanja i unutrašnje uređenje BiH odudaraju od izvornog sporazuma kao posljedica djelovanja različitih međunarodnih zvaničnika i nametnutih prepravki.

On je naglasio da je neophodno iskoristiti trenutni okvir Dejtonskog mirovnog sporazuma, čuvajući njegove vrijednosti, te obezbijediti, prije svega, izmjene Izbornog zakona BiH i legitimno predstavljanje konstitutivnih naroda na svim administrativno-političkim nivoima vlasti, u skladu sa Ustavom BiH.

Čović smatra da bi to trebalo završiti u prvih šest mjeseci iduće godine, pri čemu je istakao održavanje lokalnih izbora u Mostaru, zakazanih za 20. decembar.

On je rekao da su postojeća zloupotreba i pokušaji neskrivene majorizacije hrvatskog naroda u BiH suprotni nastojanjima u traženju efikasnih rješenja za stabilnu evropsku BiH, ukazavši pri tome na gruba narušavanja Dejtona koja se jasno ogledaju u negiranju i kršenju prava Hrvata.

Čović je posebno istakao da protagonisti takvih politika hrvatskom narodu šalju jasnu poruku nazivajući ga manjinom i najavljujući da će taj proces okončati na Opštim izborima 2022. godine.

On je rekao da ovakvi istupi dolaze od predstavnika bošnjačkih ili "probosanskih" stranaka koje se kriju iza građanskog koncepta, dodajući da je zabrinjavajuće ćutanje međunarodnih predstavnika u BiH na takve i slične nasrtaje.

Čović je upozorio i na saziv Centralne izborne komisije BiH /CIK/, u čijem se imenovanju postupilo protivno kriterijumima i zakonskoj metodologiji, te ukazao da je povjerenje među konstitutivnim narodima na najnižem nivou, što onemogućava ponovno vraćanje u centar pažnje evroatlantski put BiH.

Prema njegovim riječima, legitimni predstavnici hrvatskog naroda u BiH preduzimaju različite inicijative da bi u sljedećih šest mjeseci bili ispunjeni uslovi za dobijanje statusa kandidata za EU, nakon usvajanja izmjena Izbornog zakona, te da se nastoji ojačati nivo saradnje sa NATO-om uspostavljanjem Komisije za NATO na nivou Savjeta ministara.

Čović je ponovio opredijeljenost za EU i NATO put BiH, zaštitu ravnopravnosti konstitutivnih naroda, te multikulturalnost i multietničnost kao baštinu BiH.

Konferenciju su otvorili predsjednik Vlade Hrvatske Andrej Plenković i predsjednik Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti Velimir Neidhart, a učesnike je video-linkom pozdravio i potpredsjednik Evropske komisije i visoki predstavnik Evropske unije za spoljne poslove i bezbjednosnu politiku Žozep Borelj.

Učesnicima su se video-linkom obratili i ministar inostranih i evropskih poslova francuske Žan-Iv Le Drian, kao i ministar inostranih poslova Rusije Sergej Lavrov.

Organizatori međunarodne konferencije su Ministarstvo spoljnih i evropskih poslova i Hrvatska akademija nauke i umjetnosti.

Opšti okvirni sporazum za mir u BiH parafiran je u Dejtonu 21. novembra 1995. godine, a zvanično potpisan u Parizu 14. decembra te godine.