Iako je javni prevoz, bilo drumski ili željeznički, daleko isplativiji i sigurniji od vožnje automobilom, broj putnika u konstantom je padu, a razlozi su, tvrde domaći prevoznici, osim migracija, bolji standard stanovnika Republike Srpske i brz tempo života koji mijenja njihove navike.
Prema podacima Zavoda za statistiku Republike Srpske, lani je željeznički prevoz koristilo svega 89.000 putnika, što je za čak 70.000 manje u odnosu na prije samo četiri godine. Statistika je neumoljiva i kada je riječ o drumskom prevozu pa su tako autobusima lani prevezena 2,94 miliona putnika, a 2019. godine 6,07 miliona. Ništa nije bolje ni kada je riječ o gradskom prevozu, čije su usluge lani koristila 12,92 miliona, a četiri godine ranije 19,42 miliona putnika.
Pozitivne bilanse prema podacima Zavoda bilježi jedino vazdušni saobraćaj, pa su tako avioni 2019. godine prevezli 149.968 putnika, dok je taj broj lani bio rekordan, dostigavši 460.730 putnika.
Predsjednik Udruženja saobraćaja i veza pri Privrednoj komori Srpske Dejan Mijić kaže za “Glas” da je 2019. godina bila među rekordnim po prevozu broja putnika, ali da nažalost od tada bilježe konstantan pad.
"Tokom 2020. i 2021. godine pad je bio prouzrokovan pandemijom virusa korona i zabranom kretanja stanovništva, a iako je došlo do rasta broja prevezenih putnika prethodne dvije godine, oporavak je nažalost veoma spor. Uopšte više ne očekujem da se vratimo na brojeve prije pojave korone, jer kada vidim podatke o građanima koji su se odselili iz BiH logično je da se smanjuje i broj putnika“, navodi Mijić.
On kaže da je u Banjaluci, jedinom gradu u Srpskoj koji ima organizovan javni gradski prevoz u pravom smislu te riječi, u prva dva mjeseca ove godine došlo do pada broja putnika do tri odsto u odnosu na januar i februar lani.
"Što se tiče drugih lokalnih zajednica, situacija je još gora. Prevoznici iz manjih sredina se neprestano žale na ogroman pad broja putnika, određene linije su ugašene, a neke firme su čak i nestale zbog manjka putnika“, pojašnjava Mijić i dodaje da putnici izbjegavaju gradski prevoz zbog kašnjenja, čiji su uzrok, kako tvrdi, isključivo saobraćajne gužve.
S druge strane Mijić navodi da su se i navike ljudi znatno promijenile.
"Dijaspora više nema naviku vikendom dolaziti autobusima, kao što je nekada bio slučaj. Sada dolaze avionom. Takođe i standard građana je bolji pa mnogi sebi mogu priuštiti ugodnije putovanje automobilom, iako je znatno skuplje, ako se uzme u obzir da mjesečna radnička karta u Banjaluci za sve prevoznike košta 78 KM. Troškovi goriva i parkinga na mjesečnom nivou izađu daleko više“. dodao je Mijić.
Direktor “Željeznica Republike Srpske” Slađan Jović kaže za “Glas” da je i bez statističkih pokazatelja evidentno da sve manje stanovnika koristi usluge željezničkog prevoza.
"Razlog nije cijena karte, jer smo kada je riječ o tom pitanju najkonkurentniji. Putovanje vozom je sporo. Danas svi vode užurbane živote i mnogi ne mogu u takvim okolnostima sebi priuštiti da iz Doboja do Banjaluke vozom putuju dva i po sata“, kazao je Jović.
Smatra da “Željeznice” ukoliko žele privući veći broj putnika moraju revitalizovati svoje vozne kapacitete.
"Srbija je znatno uložila u željeznički saobraćaj i sada se karta za liniju Beograd - Novi Sad mora rezervisati unaprijed. Slično moramo uraditi i mi, jer su to ulaganja za narednih 50 godina“, dodao je Jović.
Roba
Prema podacima Zavoda za statistiku, vidljiv je i pad količina prevezene robe. U četvrtom tromjesečju 2023. godine u odnosu na isti period godinu ranije količine prevezene robe bile su manje za 12,4 odsto. U istom periodu pređeni put teretnih vozila manji je za 4,4 odsto.
