Ovih dana smo svjedoci brojnih problema nastalih zbog neuklonjenog snijega i leda sa javnih površina i objekata, pa čak i obrušavanja snijega na prolaznike, a u vezi sa tim i mogućim nastankom štete građanima. Šteta može da nastane kako zbog pada snijega na građane sa krovova, kao što je slučaj sa padom snijega na dijete sa krova zgrade gradske uprave u Banjaluci ili okliznućem na ledu i snijegu koji nisu uklonjeni, kada mogu da nastanu i tjelesne povrede, tako i padom snijega ili polomljenog drveća pod pritiskom snijega na parkirana vozila ili na vozilima usljed neuklonjenog snijega i leda, a na ulici ili parkingu. U principu, postoji mogućnost potraživanja novčane naknade prouzrokovane nematerijalne i materijalne štete.
Najčešće se nezgode građanima dešavaju u gradovima. Građani prevashodno treba da se obrate administrativnoj službi grada ili opštine, ZЕV-u ili vlasnicima ili korisnicima objekata s ciljem regulisanja pitanja naknade štete od snijega ili leda, u zavisnosti gdje se desio štetni događaj. Naime, važeći propisi predviđaju nadležnost različitih subjekata odgovornih za uklanjanje snijega i leda, na javnim ili privatnim površinama, a od toga će da zavisi i koji subjekt će biti odgovoran za štetu i prema kojim pravilima.
Prema Zakonu o komunalnim djelatnostima Republike Srpske, uklanjanje snijega i leda sa javnih površina odnosno uklanjanje i odvoženje padavina spada u komunalne djelatnosti od posebnog javnog interesa. Za organizovano obavljanje komunalnih djelatnosti je nadležna jedinica lokalne samouprave tj. gradovi i opštine koji mogu ove djelatnosti obavljati osnivanjem javnog komunalnog preduzeća ili te poslove mogu povjeriti, ugovorom u postupku javnih nabavki, drugim privrednim subjektima. Oni kao davaoci komunalne usluge su dužni da obezbijede trajno i nesmetano pružanje usluge određenog kvaliteta i u rokovima, inače su prema Zakonu o komunalnim djelatnostima odgovorni za štetu. Međutim, i pored odredaba Zakona o komunalnim djelatnostima, odgovornost jedinica lokalne samouprave za štetu koja nastane građanima od snijega i leda na javnim površinama se realizuje prema pravilima o odgovornosti za štetu iz Zakona o obligacionim odnosima. Prema stavovima iz sudske prakse, u slučaju povjeravanja poslova komunalnom preduzeću ili drugom privrednom subjektu solidarno odgovaraju i grad odnosno opština i to preduzeće odnosno privredni subjekt, a odgovorni subjekt se ne osloboditi odgovornosti s pozivom da mu nisu odobrena dovoljna sredstva za obavljanje komunalne djelatnosti.
Prema Odluci o komunalnom redu grada Banjaluka, vlasnici i korisnici poslovnih prostora i objekata dužni su da uklanjaju snijeg i led sa javne površine uz objekat, a u širini od najmanje dva metra; čišćenje snijega i leda ispred stambenih zgrada dužni su da organizuju zajednice etažnih vlasnika, odnosno stanari tih zgrada, a sa krovova poslovnih i stambenih zgrada i kuća dužni su da uklanjaju zajednice etažnih vlasnika, odnosno vlasnici i korisnici istih, ako predstavljaju opasnost za bezbjedno odvijanje saobraćaja pješaka i vozila.
Ukoliko odgovorni subjekti za uklanjanje snijega i leda imaju osiguranje od ove odgovornosti, onda se oštećeni mogu obratiti i osiguravajućem društvu, a u svakom slučaju ostaje mogućnost podnošenja tužbe za naknadu štete pred sudom. Oštećeni bi trebalo da dokumentuju štetni događaj, pozivom policiji, fotodokumentacijom, iskazom svjedoka, medicinskom dokumentacijom odnosno da se obrate ljekaru u slučaju povreda, te dokumentacijom u slučaju oštećenja vozila. Nekada će im biti potrebna i stručna pomoć advokata, a sam put ostvarivanja prava na naknadu štete, koje sigurno imaju, može iziskivati vrijeme i novac ukoliko dođe do sudskog spora, ali u konačnici bi trebalo da dobiju obeštećenje i naknadu svih troškova. Zbog toga bi ZЕV-ovi i administrativne službe gradova i opština trebalo da imaju razumijevanja za vansudsko mirno rješavanje ovih odštetnih zahtjeva.
(Autor teksta je Dejan Pilipović, viši asistent na Pravnom fakultetu Univerziteta u Banjaluci)
