Srpski arhiepiskop

SPC proslavlja Svetog Savu, ovo su vjerovanja i običaji

  • Izvor: Agencije
  • 27.01.2023. 07:36

Srpska pravoslavna crkva i vjernici danas proslavljaju Svetog Savu.

Sveti Sava se smatra jednom od najznačajnijih ličnosti srpske istorije. 

Savindan se proslavlja u čast prvog srpskog arhiepiskopa, prosvetitelja i tvorca zakonodavstva. 

Sveti Sava se smatra začetnikom srpske srednjovekovne književnosti i zaštitnikom prosvjetnih ustanova.

Sveti Sava rođen je kao Rastko Nemanjić. Bio je raški plemić iz vladarske porodice Nemanjića, uticajni diplomata, prvi srpski prosvetitelj i arhiepiskop autokefalne srpske žičke arhiepiskopije, diplomata, zakonodavac, književnik i hodočasnik.

Smatra se jednom od najznačajnijih ličnosti srpske istorije i osnivačem srpske crkve koja ga slavi kao sveca. 

Sveti Sava se smatra i začetnikom srpske srednjovjekovne književnosti, stoga je i zaštitnik prosvjetnih ustanova.

Rođen je 1169. godine kao najmlađi sin srpskog župana Stefana Nemanje. Svetovno ime bilo mu je Rastko.

Odrekao se svetovnog života i zamonašio veoma mlad, oko 1192. godine, na Svetoj Gori, u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon.

U Srbiju se vratio 1208. godine da potpuno izmiri zavađenu braću. Bavio se prosvetiteljskim radom prenoseći osnovne vjerske i svetovne pouke.

Iza sebe je ostavio više pisanih djela. Najznačajnija su "Žitije Svetog Simeona", "Karejski tipik", "Hilandarski tipik" i "Studenički tipik", kao i "Zakonopravilo".

U Nikeji je 1219. od vizantijskog cara Teodora Laskarisa i vaseljenskog patrijarha Manojla i Haritopula izdejstvovao autokefalnost srpske crkve i srpsku arhiepiskopiju.

Sveti Sava se upokojio u Trnovu 25. januara 1236. godine, na povratku sa hodočašća u Jerusalim, poslije jedne diplomatske misije za bugarsku arhiepiskopiju.

Prema zapisima iz tog vremena, glas o smrti Rastka Nemanjića stigao je u Srbiju 27. januara, pa se u SPC na taj dan služe liturgije.

Njegove mošti su iz Trnova prenijete u Srbiju i sahranjene u manastiru Mileševi 1237. godine.

Savin kult je u narodu bio jak zbog čega je u vrijeme Banatskog ustanka, 1594. godine, veliki vezir Sinan-paša naredio je da se mošti Svetog Save odnesu iz manastira Mileševe i spale u Beogradu, na Vračaru.

Praznik Sveti Sava je ustanovljen za školsku slavu 1840. godine, na prijedlog Atanasija Nikolića, rektora Liceja u Kragujevcu.

Poslije poluvijekovne zabrane, 1990. godine ponovo se obilježava kao školska slava.

Naročito revnosno Svetog Savu praznuju stočari iz raznih krajeva.

Vjerovanja i običaji

U mnogim krajevima se ovaj praznik proslavlja vrlo svečano i prije njega se postilo sedam dana.

Mnoge zanatlije u Srbiji smatrale su Svetog Savu svojim zaštitnikom i uzimale njegov dan za esnafsku slavu. Uz to, i pastiri su ga smatrali svojim zaštitnikom, pa su mnogi običaji vezani za današnji praznik u vezi sa vukovima i stokom.

Postoji mnogo narodnih vjerovanja u vezi sa Savindanom, među kojima i to da ako na Svetog Savu grmi, desiće se važni događaji.

Još jedno vjerovanje kaže i da se pred ovaj dan stoka ne smije tjerati u šumu jer će inače sve postradati od vukova.

Uz to, danas ništa ne bi trebalo raditi oštricama i sječivom kako bi vukovima čeljusti ostale sklopljene. Vjerovanje nalaže i da žene danas ništa ne treba da boje u crveno kako vukovi ne bi poklali stoku, piše RTS.

Povezana vijest:

Vjeruje se da je loš znak ako se ovo desi sutra na Svetoga Savu

Tagovi: