Centralna banka BiH uništila je za deset mjeseci ove godine 8,03 miliona komada novčanica KM, ukupne vrijednosti veće od 281 milion maraka, jer su bile pohabane i nepodobne za platni promet.
U Centralnoj banci BiH naveli su za “Glas Srpske” da je u istom periodu prošle godine u otpad otišlo 8,9 miliona novčanica, vrijednosti od oko 305 miliona maraka.
Za deset mjeseci uništeno je i 10.205 komada kovanog novca nepodobnog za opticaj ukupne vrijednosti 18.642 KM, dok je u istom periodu lani u smeće otišlo 4.928 kovanica vrijednih 6.257 maraka.
- Najveće količine novca koje se unište su pohabane novčanice koje su usljed upotrebe dotrajale, te im je znatno smanjen kvalitet papira i boja, odnosno svojim izgledom nisu podobne za dalji opticaj. Sa druge strane, ima i oštećenih novčanica, koje su, na primjer, poderane na dva ili više dijelova, zalijepljene ljepilom, novčanice kojima nedostaje jedan ili više dijelova, iscrtane ili oštećene masnoćom, bojom, te one koju su nagorjele, progorjele, nagrizene - pojasnili su u Centralnoj banci BiH.
Dodali su da je oštećeni kovani novac koji se uništava uglavnom iskrivljen, okrnjen, nagrizen, odnosno izgubio je autentični oblik.
- U skladu sa Zakonom o Centralnoj banci BiH, neprikladna valuta se povlači iz opticaja, uništava i zamjenjuje adekvatnim novčanicama i kovanim novcem podobnim za opticaj - naveli su u Centralnoj banci.
Član Udruženja ekonomista RS SWOT Aleksandar Ljuboja kaže za “Glas Srpske” da su novčanice podložne habanju.
- Osim toga, događa se i namjerno uništavanje novčanica od strane nesavjesnih građana, koji ne razumiju da je taj novac kao platežno sredstvo materijalno dobro koje ima svoju vrijednost. Generalno, dio novca je pohaban tokom upotrebe, iako se novac pravi od sve kvalitetnijeg materijala - rekao je Ljuboja, dodavši da zamjena i uništavanje novca predstavljaju trošak emisionih institucija, a koji opet ide na teret građana. Ljuboja kaže da je namjerno uništavanje novčanica i kovanica kažnjivo, ali da se to rijetko primjenjuje.
Falsifikati
Prema podacima Centralne banke BiH zaključno za deset mjeseci ove godine, registrovano je 346 komada falsifikovanih novčanica konvertibilne marke.
- Posmatrano po apoenima, najviše ih je u apoenu od 50 KM - 165 komada, zatim od 100 maraka - 102 komada i u apoenu od 20 KM - 70 komada - naveli su u Centralnoj banci i dodali da su u istom periodu registrovana i 572 komada falsifikovanih kovanica, od čega najviše u apoenu od jedne marke.
