Centralna izborna komisija objavila je 5. decembra konačne rezultate lokalnih izbora u Bosni i Hercegovini, a kada se sagledaju rezultati iz svih gradova i opština u Republici Srpskoj, vidljivo je da postoje značajnija odstupanja od stranačkih dometa na izjašnjavanju građana 2016. godine.
Iako je izborni rezultat u trci za načelnike najvećih gradova Republike Srpske podigao najviše prašine, iznenađenja nisu zaobišla ni zastupljenost političkih partija u lokalnim parlamentima.
Posmatramo li rezultate izbora kroz broj glasova koje su partije osvojile za skupštine lokalnih zajednica, najviše razloga za zadovoljstvo ima SNSD, koji je sa osvojenim 206.281 glasom ili nešto manje od 32 odsto apsolutni pobjednik izbora. Među pobjednike, ali i aktere iznenađenja, uvrstile su se i manje političke partije, koje djeluju u okviru vladajuće koalicije.
S druge strane, iako su njihovi zajednički kandidati odnijeli značajne pobjede u duelima za gradonačelničke funkcije u Banjaluci i Bijeljini, ukoliko se rezultati posmatraju kroz parametre zastupljenosti u skupštinama, PDP, a posebno SDS, ne mogu se pohvaliti zavidnim učinkom.
SDS u minusu 48273 glasa
Kao najveća opoziciona stranka u Republici Srpskoj, SDS je, sa ostvarenih 82.250 glasova ili 12,47 odsto, doživio drastičan pad u broju glasova za odbornike u gradskim skupštinama i u minusu je za 48.273 glasa u odnosu na rezultat ostvaren 2016. godine.
Najveći pad SDS je zabilježio u Doboju, gdje je osvojio jedva 500 glasova. Na prethodnim lokalnim izborima, SDS je u ovom gradu mogao da se pohvali sa 12.847 glasova. Malo bolja situacija je u Bijeljini, gdje je SDS sa nekoliko desetina hiljada glasova došao do svega 4.168. Ozbiljan pad zabilježen je i u Trebinju, gdje je lista prije četiri godine osvojila 2.301 glas, a sada taj broj iznosi 1.409.
Govedarici samo 994 glasa
Povjerenje Banjalučana u SDS se gotovo prepolovilo, pa je tako lista SDS-a u najvećem gradu Srpske osvojila 3.837 glasa, a prije četiri godine ova stranka imala je 8.872 glasa. Slična situacija je i u Gradišci, gdje je SDS na lokalnim izborima 2016. godine osvojio 3.966 glasova, a na ovim izborima tek 1.899. U Prijedoru su sa osvojenih ukupno 3.164 glasova izgubili 2.359 u odnosu na prošle izbore, dok su u Zvorniku dobili 1.783 glasa manje i osvojili 2.536.
Sa trenutnom podrškom, SDS se, sa pozicije nekadašnje izuzetno jake političke partije i lidera opozicije, približio kategoriji malih stranaka, kojima je opstanak ugrožen. Tome u prilog svjedoče i podaci o broju glasova koje su osvojili lideri ove stranke u matičnim sredinama. Vukotu Govedaricu, nekadašnjeg lidera SDS-a i kandidata za predsednika Republike Srpske podržalo je svega 994 Gačana. Postavlja se pitanje – da li teško finansijsko i organizaciono stanje i rasulo stranke može da opravda svjesno padanje u sjenu koalicionog partnera PDP-a?
PDP izgubio 9500 glasova
Iako u nešto povoljnijem položaju u odnosu na koalicione partnere, zavidnim izbornim rezultatom ne mogu se pohvaliti ni u PDP-a, koji je za 9.500 glasova u minusu u odnosu na lokalne izbore 2016. godine. Loš izborni rezultat i skromna podrška birača kandidatima za odbornike pokušava se nadomjestiti pobjedom Draška Stanivukovića u Banjaluci. Pored solidnog stranačkog izbornog rezultata u Banjaluci sa 18.935 i Kotor Varošu 2.348 glasova, pad podrške zabilježen je u ostalim sredinama u Srpskoj. Tako je u Zvorniku lista PDP-a osvojila svega 332 glasa, a u ništa boljoj situaciji sa osvojenih 896 glasova našli su se i kandidati PDP-a u Doboju.
Kandidati opozicionih i vladajućih stranaka u Srpskoj ulaze u nove sazive lokalnih skupština koje u naredne četiri godine uopšte ne moraju da zadrže sadašnju strukturu, ako se ima u vidu iskustvo iz upravo okončanog mandata, jer su opštinski i gradski parlamenti 2020. izgledali značajno drugačije u odnosu na sastav iz 2016, prije svega zbog promjene dresova, stavova i političkih opredjeljenja solidnog broja odbornika.
Mada će to malo ko među njima priznati, velikim dijelom, odbornici mandate mogu da zahvale vlastitim partijama, a posebno visokopozicioniranim funkcionerima unutar tih stranaka, koji su im, zarad dobrog rezultata, na kandidatskim listama „pozajmili“ ime, prezime i reputaciju. Čini se da je takva obmana birača na nedavno održanim izborima bila izraženija više nego ikada. Naravno, krupna obećanja su ubrzo nakon izbora zamijenjena izvinjenjima biračima.
Rast DEMOS-a i pad DNS-a
Osim takvih „letećih izmjena“, za mnoge posmatrače političkih kretanja iznenađujući su i pojedini rezultati. Takav predznak ima i uspjeh DEMOS-a koji je sa osvojenih 40.555 glasova postao peta stranka u Republici Srpskoj. S druge strane, istupanje iz vladajuće koalicije, nepromišljeni potezi rukovodstva i sjedenje na dvije stolice koštali su podrške birača njihove doskorašnje partijske kolege iz DNS-a. Podrška DNS-u je umanjena za oko 25.000 glasova, a generalno loš rezultat bio je samo najava postizbornog rasula u ovoj partiji, pa će se tako i dio osvojenih mandata sada naći u rukama onih odbornika koji više nisu njeni članovi. U ovakav ambijent uklapa se i poraz DNS-a u Prijedoru, ranije neosvojivoj tvrđavi te stranke, gdje je lista osvojila 7.080 glasova.
Turbulencije, neslaganja, a na kraju i raskol, koštali su i Đokićeve socijaliste, koji su oslabljeni za sadašnje članove SPS-a osvojili 11.486 glasova manje. S druge strane, SPS, sačinjen od bivših članova SP-a, za kratko vrijeme, s obzirom da se radi o najmlađoj partiji, pobrao je simpatije i na izborima 2020. osvojio 27.312 glasova. U konačnom zbiru, SP i SPS bi na lokalnim izborima 2020 godine, da su ostali u jednoj stranci, osvojili bi 67.826 glasova i bili bi „u plusu“ za 15.800 glasova. Tome treba dodati i podatak da SPS u svakoj trećoj opštini nije izašao na izbore, a uglavnom je riječ o sredinama sa malim biračkim tijelom.
Ujedinjena Srpska ima rast 25055 glasova
Ujedinjena Srpska, kao dio vladajućeg bloka, zabilježila je ujednačeno dobre rezultate, a tome su doprinijeli solidni dometi u gradovima gdje je veće biračko tijelo. Tako je Ujedinjena Srpska u Banjaluci osvojila 8.294 glasa, u Gradišci 3.439 glasova, u Zvorniku 2.892, a u Prijedoru 2.016. Nešto slabiji rezultat ove partije zabilježen je u Doboju i Trebinju. U konačnom zbiru, Ujedinjena Srpska bilježi rast od 25.055 glasova u odnosu na lokalne izbore 2016. godine.
Sudeći prema dešavanjima nakon izbora, nezadovoljstva je, osim u opoziciji, ipak bilo i u redovima vladajuće koalicije.
Novoformirane stranke odnijele su značajan broj glasova partijama koje su ih iznjedrile, pa je politička scena Republike Srpska postala pravo šarenilo u tom pogledu. Do te mjere da se može reći da Srpska nikada nije imala više ideološki bližih, a organizaciono razjedinjenih partija.
Pobjednici su i Stanivuković i Petrović, ali ne PDP i SDS
Kad su u pitanju pojedinačni kandidati SNSD je ubjedljivo pobijedio, te osvojio 44 načelničke i gradonačelničke pozicije, a sa velikom razlikom i osvojenih 15 mandata slijedi ga SDS. Pored pobjede Draška Stanivukovića, PDP će svog načelnika imati još i u Kotor Varošu, dok je Ujedinjena Srpska proslavljala pobjedu u Stanarima. Preostali budući načelnici i gradonačelnici u Srpskoj nezavisni su kandidati, koji su obezbijedili podršku stranaka u zavisnosti od lokalne sredine.
Pobjeda Draška Stanivukovića u Banjaluci i Ljubiše Petrovića u Bijeljini za pozicije gradonačelnika predstavlja njihove pojedinačne uspjehe, ali ne i uspjeh SDS-a ili PDP-a. Stanivukovićev višegodišnji opozicioni angažman u Banjaluci rezutirao je povjerenjem Banjalučana, ali sa takvim povjerenjem se ni SDS ni PDP kao stranke,ne mogu pohvaliti. Slična situacija je u Bijeljini, gdje je pobjedio relativno nepoznat Ljubiša Petrović.
