"Dodik je u pravu kada je kritikovao Incka, koji se na ovoj funckiji nalazi od marta 2009. godine, da se miješa i u ekonomsku politiku Republike Srpske, uvijek govoreći samo u ime muslimana i pokušavajući da nametne rješenja koja nisu u skladu sa Dejtonskim sporazumom", rekla je Srni Guskova, koja je ruski akademik i istoričar.

Ona je ocijenila da je Dodik još jednom sa pravom pokrenuo pitanje zatvaranja OHR-a koji ometa sprovođenje reformi i sputava politički razvoj BiH.

"Banjaluka se zalaže za dalje ekonomske reforme kako u Republici Srpskoj, tako i na nivou BiH, u skladu sa Dejtonskim sporazumom i zahtjevima EU. I u tome ima punu podršku Moskve", naglasila je Guskova, koja je i senator Republike Srpske, te akademik Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske (ANURS) i Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU).

Ona je ocijenila da su postupci evropskih zemalja koje su osudile Dodikov govor, prilično predvidljivi jer oni ne mogu tolerisati činjenicu da Republika Srpska postaje sve samostalnija, što blokira mnoge zapadne inicijative za centralizaciju BiH.

"I, naravno, njima se uopšte ne sviđa to što se Republika Srpska orijentiše na Rusiju. To znači da ona može postati uporište Rusije i srpstva na Balkanu, a to uopšte ne ulazi u planove SAD, kada su pisali tekst Dejtonskog sporazuma", kaže Guskova.

Ona podsjeća da je proteklih više od 20 godina Savjet bezbjednosti UN saznavao o tome šta se događa u BiH samo kroz izvještaje visokih predstavnika, koji su uvijek bili neobjektivni, imali su izuzetno negativan odnos prema srpskoj strani i podržavali Bošnjake, te nastojali da oslabe Republiku Srpsku.

Guskova ocjenjuje da su široke diskusije uvijek dobre, posebno u Savjetu bezbjednosti UN, jer to znači da će bilo koja postavljena pitanja čuti predstavnici mnogih zemalja, da ozbiljan problem brine ovaj ili onaj narod.

Prema njenim riječima, dejtonski problem zabrinjava mnoge, pa bi tako jedni htjeli da ovaj ugovor izmijene radikalno, drugi žele njegovu striktnu primjenu, a treći nemaju svoj stav i podržavaju "opšte mišljenje" evropskih lidera, posebno u Savjetu bezbjednosti.

Guskova je podsjetila da su oduvijek visoki predstavnici uživali neograničena ovlašćenja u BiH, smjenjivali izabrane predsjednike i poslanike u Republici Srpskoj, mijenjali "neugodne gradonačelnike", nametali organima vlasti političke odluke, kontrolisali medije, utvrđivali nacionalnu zastavu, pa čak i pokušali da napišu udžbenike istorije.

Ona je ukazala da je Incko u svojim izvještajima Savjetu bezbjednosti UN uvijek tvrdio da je Republika Srpska ta koja koči napredak BiH i ne pravi nikakve "razumne kompromise".

Guskova je podsjetila da se visoki predstavnik neprestano miješao u rad organa Republike Srpske, korigovao zakone, širio ovlaštenja na štetu Srpske, prenosio ovlašćenja koje se tiču policije, vojske, poreskog sistema i drugih oblasti.

"Pri tome, korištena su nedemokratska sredstva pritiska i zastrašivanja vlasti entiteta, prvenstveno Republike Srpske. Cilj ovih ilegalnih promjena bio je stvaranje unitarne BiH. Akcije svih visokih predstavnika u BiH usmjerene su ka postizanju upravo ovog zadatka", naglasila je Guskova.

Visoki predstavnici su, napominje Guskova, donijeli više od 800 različitih odluka, od kojih je više od 200 imalo snagu zakona.

Predsjedavajući i srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik obratio se 24. novembra na video-koferenciji tokom sastanka posvećenog obilježavanju 25 godina od potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma.

On je u obraćanju video-linkom, između ostalog, rekao da Srbija, Hrvatska i Republika Srpska hoće da ode visoki predstavnik iz BiH, kao i 50 odsto Federacije BiH, te da visoki predstavnik Valentin Incko mrzi Srbe i govori u ime bošnjačkog naroda, a ne Dejtonskog sporazuma.

On je naglasio da Incko ne može da tumači Ustav, iako neovlašćeno to radi, te da se samo može kretati u okviru Aneksa 10 Dejtonskog mirovnog sporazuma.