Komisija za Srebrenicu koja je formirana 2004. godine radila je pod snažnim pritiskom visokog predstavnika sa unaprijed određenim rezultatima koje je morala postići, navodi se u izvještaju o radu ove komisije koji je na razmatranje Narodnoj skupštini Republike Srpske dostavio Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih.
U izvještaju se navodi da su se pritisci ogledali i u smjenjivanju tadašnjeg načelnika Generalštaba Vojske Republike Srpske generala Cvetka Savića i šefa Sekretarijata Vlade Srpske za odnose sa Međunarodnim krivičnim sudom za ratne zločine u Hagu i istraživanje ratnih zločina Dejana Miletića.
"Visoki predstavnik je tadašnjim ministrima unutrašnjih poslova i odbrane Republike Srpske Zoranu Đeriću i Milovanu Stankoviću uputio upozorenje da ostvare punu saradnju sa Komisijom", ističe se u izvještaju Centra.
Podsjeća se i da je tadašnji predsjednik komisije Marko Arsović 20. aprila 2004. godine podnio neopozivu ostavku, uvidjevši da komisija ne može biti nezavisna u radu, s obzirom na represiju visokog predstavnika i kreiranje konačnih rezultata rada komisije.
"Komisija kao ad hok tijelo nema nikakve operativne nadležnosti u smislu sprovođenja naloga Doma za ljudska prava i odluke Vlade Republike Srpske, a koji se odnose na realizovanje istražnih i drugih radnji. U tom smislu smatraju se apsolutno ništavnim rezultati rada Komisije", konstatuje se u ovom izvještaju.
Navodi se i da je Radna grupa koja je formirana da bi realizovala zaključke Komisije samoinicijativno proširila svoju nadležnost koju je dobila od visokog predstavnika.
"Rezultati rada Radne grupe ogledaju se u spisku od ukupno 20.150 pripadnika Vojske Republike Srpske i MUP-a bez bilo kakvih provjera njihovog prisustva kritičnog perioda na navedenom području, a stavljajući lica na spisak koristeći njihove personalne dosijee. Na spisku Radne grupe nalaze se lica koja nisu bila na tom području u kritičnom periodu, nalaze se kuvari koji nisu bili u zoni ratnih dejstava, nalaze se lica koja su bila na liječenju. Nalaze se i lica koja su u kasnijim sudskim procesima pravosnažno oslobođena odgovornosti za događaje u Srebrenici jula 1995. godine, kao što su Momir Pelemiš, Marko Milošević, Aleksandar Cvetković", navodi se u izvještaju Centra.
Napominje se da je vidljiva namjera nametanja kolektivne odgovornosti Republici Srpskoj i srpskom narodu, što nije u nadležnosti, kao što je navedeno, bilo kakve komisije ili radne grupe.
Dodaje se i da komisija u svom izvještaju, konstatujući dešavanja u julu 1995. godine u vezi sa Srebrenicom, nije uvrstila činjenice o stradanju pripadnika 28. divizije takozvane Armije BiH tokom proboja, koja je imala gubitke u ljudstvu usljed borbi sa Vojskom Republike Srpske, međusobnih borbi i obračuna, pojedinačnih i masovnih suicida i prolaska kroz minska polja.
"Samim tim Komisija nije ispunila primarni zadatak iz mandata, a to je utvrđivanje pune istine o događajima u i oko Srebrenice od 10. do 19. jula 1995. godine", ističe se u izvještaju Republičkog centra.
U izvještaju se navodi i da se Komisija nije bavila stradanjem srpskog naroda na području Podrinja, iako je u svojim preporukama navela da je ukupna predstava o događajima u i oko Srebrenice moguća samo nakon sagledavanja njihovog istorijskog konteksta.
"U tom smislu potrebno je naglasiti da je ukupan broj stradalih Srba srednjeg Podrinja 2.600, a od ovog broja stradalih su 266 žene i djeca - 215 žena i 51 dijete", napominje se u izvještaju.
U izvještaju se dalje navodi da su akcije muslimanskih snaga na ovom području nastavljene i nakon potpisivanja sporazuma o demilitarizaciji muslimanskih enklava i dobijanja statusa zaštićenih zona UN.
"Vidljivo je da Komisija nije imala mandat za sprovođenje istražnih radnji, te nije adekvatno sagledala istorijski kontekst događaja u srebreničkoj regiji od 1992. do 1995. godine", konstatuje se u izvještaju.
Zaključuje se da je objektivno sagledavanje događaja u Srebrenici i srebreničkoj regiji od 1992. do 1995. godine neophodno radi jačanja povjerenja i tolerancije među narodima u BiH.
"S ciljem konačnog pomirenja i suživota sadašnjih i budućih generacija, potrebno je formiranje nezavisne međunarodne Komisije koja bi objektivno i nepristrasno utvrdila stradanja svih naroda na području srebreničke regije od 1992. do 1995. godine", zaključuje se u izvještaju Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica.
Na inicijativu predsjednika Republike Milorada Dodika, Narodna skupština Srpske će 14. avgusta razmatrati izvještaj Komisije za Srebrenicu iz 2004. godine, koja je utvrdila da je od 10. do 19. jula 1995. godine na području Srebrenice nestao 7.801 Bošnjak.
Komisiju je formirala tadašnja Vlada Republike Srpske na osnovu naloga Doma za ljudska prava.
