Kritično ugrožena vrsta koja krasi nacionalni grb, orlovi krstaši, zabilježeni su, tokom januara i februara, na više lokacija u Srbiji. Prema podacima Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije, na prostoru Vojvodine i Beograda boravilo je čak trinaest mladih orlova krstaša. Ornitolozi kažu da je to dobar znak, ali da smo još daleko od oporavka populacije krstaša u zemlji.
Orao krstaš (Aquila heliaca) doveden je na ivicu opstanka u Srbiji, toliko da nam je 2016. godine preostao samo jedan gnijezdeći par.
Zahvaljujući dugogodišnjim i upornim aktivnostima na zaštiti ove vrste, prije svega članova i volontera Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije, u saradnji sa partnerskim organizacijama i institucijama, Srbija danas ima tri gnijezdeća para orlova krstaša.
„Nadu da će se orlovi ponovo gnijezditi na mjestima na kojima su u Srbiji istorijski bili prisutni, a danas su iščezli, daju nam novi podaci sa terena“, kaže Maksim Karanović iz Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
Prema njegovim riječima, tokom međunarodnog popisa orlova ove zime, osim dobro poznatih gnijezdećih parova, registrovano je sedam mladih krstaša, dok je jedan od njih viđen i u blizini stare gnijezdilišne lokacije na Fruškoj gori.
Ornitolozi su razmenom informacija sa kolegama iz Mađarske dobili uvid i u putanje kretanja mladih orlova praćenih satelitskim odašiljačima. Još četiri mlada krstaša nadletala su Srbiju, takođe posećujući Frušku goru, ali i podneblje Deliblatske peščare. Dodatno, dvije mlade ptice viđene su u okolini Beograda krajem februara.
„Iako je povećanje broja ovih ptica u našoj zemlji dobar znak, stanje populacije krstaša veoma je daleko od povoljnog. Učestali slučajevi stradanja ptica koje prouzrokuju ljudi trovanjem, ilegalnim ubijanjem, hvatanjem, slučajevi elektrokucije i kolizije, uzrokuju da gotovo svake sezone u Srbiji strada na desetine orlova. Ipak, podaci o brojnosti i kretanju nas ohrabruju i daju nadu da će uz aktivne mjere zaštite rasti brojnost naših krstaša“, objasnio je Milan Ružić, izvršni direktor Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
Svedoci smo sve češćih i masovnijih neplanskih i ilegalnih seča šuma širom Vojvodine, pa i u zaštićenim područjima. Takođe, pojava novih trendova neregulisane vandrumske vožnje motornih vozila u okviru zaštićenih područja sve je učestalija.
Orlovi krstaši izuzetno su osetljivi na uznemiravanje, pre svega od ljudi. Buka i niz drugih ljudskih aktivnosti u blizini gnezda, mogu izazvati uginuće mladunaca ili natjerati ptice da u potpunosti napuste gnijezdo.
Pretpostavlja se da je upravo uznemiravanje gnijezda krstaša jedan od glavnih uzroka koji su nas doveli na korak od iščezavanja ove vrste u Srbiji.
