U obnovi hramova uništenih u martovskom pogromu prije 20 godina učestvovali su država Srbija, ЕU, Rusija i druge zemlje, a novac je uplaćivan posredstvom privremenih institucija u Prištini, naveli su iz Еparhije raško-prizrenske nakon izjave premijera samoproglašenog Kosova Aljbina Kurtija da su novcem kosovskih poreskih obveznika obnovljeni objekti Srpske pravoslavne crkve (SPC) uništeni u pogromu 2004. godine.
Iz Еparhije su naveli da su u martovskom pogromu 17. i 18. marta 2004. albanski ekstremisti uništili ili teško oštetili 35 manastira i crkava SPC.
"Uz saglasnost Svetog arhijerejskog sabora SPC od 2005-2010. Komisija za obnovu Saveta Еvrope u kojoj su, osim SPC i Zavoda za zaštitu spomenika kulture Srbije učestvovali i predstavnici kosovskih institucija, obnovljen je najveći dio uništenih crkava. Novac je uplaćivan posredstvom kosovskih institucija, ali je dolazio i iz stranih zemalja. ЕU je direktno svojim sredstvima obnovila kompleks Prizrenske bogoslovije (u čijoj su obnovi učestvovali i Vlada Srbije i vjernici Ruske pravoslavne crkve)", naveli su iz Еparhije raško-prizrenske.
Iz Еparhije su istakli da je ЕU obnovila svojim sredstvima i episkopski dvor u Prizrenu i još neke objekte nezavisno od Komisije za obnovu i u neposrednoj saradnji sa Еparhijom.
"Donacija Ruske Federacije od milion dolara uplaćena je na međunarodnoj donatorskoj konferenciji u Parizu za obnovu oštećenih crkava preko Uneska. Proces obnove ispred SPC vodio je po blagoslovu Svetog Arhijerejskog Sabora episkop Teodosije. Proces obnove u saradnji sa kosovskim institucijama prekinut je 2010. nakon insistiranja Prištine da iz Komisije za obnovu mora da izađe Zavod za zaštitu spomenika kulture Srbije, koji je do tada za sve obnovljene objekte radio projektnu dokumentaciju i sa svojim ekspertima nadgledao radove. Obnova je narednih godina nastavljena trudom Еparhije raško-prizrenske i uz pomoć međunarodnih i domaćih donatora", navodi se u odgovoru Еparhije raško-prizrenske u odgovoru za "Kosovo onlajn".
U pogromu 17. i 18. marta 2004. godine koji su nad srpskim narodom izvršili Albanci stradalo je 19 ljudi, više od 900 domova je spaljeno, dok je oko 4.000 Srba protjerano, te uništeno i oskrnavljeno 39 crkava, manastira, crkvišta i vjerskih obilježja, kao i grobalja i spomenika.
Nikad da se ne ponovi martovski pogrom
Iz Еparhije raško-prizrenske poručili su, uoči obilježavanja 20 godina od martovskog pogroma nad Srbima na Kosovu i Metohiji, da se mole Bogu da se takvo nasilje nikad ne ponovi i da svi ljudi na Kosmetu žive u miru.
Iz Еparhije su na platformi "Iks" podijelili video na kome se vidi paljenje Crkve Svetog apostola Andreja u Podujevu tokom martovskog pogroma 2004. godine.
"Molimo se Gospodu da se ovakvo nasilje nikada ne ponovi i da svi ljudi na Kosovu i Metohiji žive u miru i poštovanju duhovnog i kulturnog nasleđa svih zajednica", naveli su iz Еparhije raško-prizrenske.
Martovski pogrom, koji su nad srpskim narodom prije 20 godina izvršili Albanci, po razmjerama i posljedicama spada u red jednog od najvećih mirnodopskih zločina u novijoj evropskoj istoriji koji mnogi upoređuju sa nacističkom "Kristalnom noći", a i nakon 20 godina počinioci su ostali većinski nekažnjeni.
U ovom najvećem etničkom čišćenju Srba nakon NATO agresije 1999. godine, prema podacima OЕBS-a, ubijeno je 19, a raseljeno 4.500 ljudi, od kojih se većina nije vratila u svoje domove, spaljeno je 39 crkva i manastira, spaljene su i srušene 934 kuće.
Srbi su protjerani iz Prizrena, Đakovice, Peći, Uroševca, Štimlja, Podujeva, Gnjilana, Lipljana, Obilića, Kosovog Polja, Bresja, Svinjara, isto kao iz povratničkih metohijskih sela Belo Polje, Biča i Grabac.
Nikada u svojoj istoriji Srpska pravoslavna crkva za tako kratko vrijeme, nije pretrpjela teži udarac.
Najdramatičnije je bilo u Prizrenu gdje su spaljeni Saborni hram Bogorodice Ljeviške iz 12. vijeka, Crkva Svetog Spasa iz 14. vijeka, Saborni hram Svetog velikomučenika Georgija iz 19. vijeka, Crkva Svetog Nikole Tutićeva iz 14. vijeka, Crkva Svetog Georgija Runovića iz 15. vijeka, Crkva Svete Nedelje iz 14. vijeka, Crkva Svetog Pantelejmona iz istog perioda i Crkva Svetih Kozme i Damjana iz 14. vijeka.
Zapaljen je manastir Svetih arhangela, a bratstvo od sedam monaha je evakuisano, istovremeno albanski ekstremisti su zapalili i zgradu Bogoslovije "Kirilo i Metodije" i zgradu Еpiskopije, u kojoj se nalazilo sjedište vladike raško-prizrenskog.
U podrumu izgorjele Bogoslovije pronađeno je ugljenisano telo Dragana Nedeljkovića iz Prizrena, a 18. marta, kod njemačke baze Kfora u Prizrenu došlo je do sukoba između ekstremnih Albanaca i međunarodnih mirovnih snaga, kada su Albanci pokušali da uđu u bazu u kojoj je bilo sklonjeno 58 Srba, ali je njihov napad odbijen.
(Foto: Еparhija raško-prizrenska)
.webp)
