Iako je preminuo prije 11 godina, jedna od omiljenih ličnosti u srpskoj istoriji, patrijarh Pavle, i dalje je živo prisutan u sjećanju i molitvama mnogih.
Često se citiranju njegove mudre misli i odluke, govori o skromnom ponašanju, dok oni malo upućeniji, znaju i njegovo svjetovno ime, Gojko, i da potiče iz slavonskog sela Kućanci.
Ipak, ovih dana govori se o jednom zanimljivom podatku iz njegove biografije do kojeg su došli novinari portala Poreklo – najvoljeniji patrijarh je nosio majčino prezime Stojčević, a ne očevo Okrajnov.
Otac umire, majka se preudala
Porijeklo patrijarha Pavla do danas nije bilo predmet većeg interesovanja. U svim dosad objavljenim biografijama, isticano je uglavnom da je rano ostao bez oba roditelja. Za oca Stevana navedeno je da je radio u Americi, da je tamo obolio od tuberkuloze i da se vratio u Kućance. Preminuo je nedugo poslije rođenja Dušana, mlađeg brata tada trogodišnjeg Gojka.
Poslije nekoliko godina, majka Ana se preudala, a Gojko i Dušan su ostali kod babe i tetke po ocu.
Nažalost, ubrzo je preminula i njihova majka Ana. Ona je u braku sa jednim udovcem dobila dvije kćerke, Ljubu i Vidu, a preminula je tokom trećeg porođaja.
Provjeravajući podatke o patrijarhovom ocu, novinari su pošli od pretpostavke da imaju isto prezime, Stojčević. Međutim, ono se u knjigama umrlih za selo Kućanci nije spominjalo, pa su potražili da li se pod imenom Stevan Stojčević možda pominje kao useljenik u SAD, s obzirom na navod da je tamo išao u pečalbu.
Jedini Stevan iz sela Kućanci koji je tih godina otišao za Ameriku imao je prezime Okrajnov.
Stevan Okrajnov je prispeo u Elis Ajlend kod Njujorka 28. marta 1910. Tada je tada imao 28 godina, a navedeno je da je bio neoženjen, tj. samac. Ipak, daljom potragom, novinari “Porekla” utvrdili su da je Stevan Okrajnov ipak otac patrijarha Pavla!
Patrijarhov djed po ocu zvao se Nikola, a baba Draginja. Oni su, pored Stevana, imali kćerke Senku, Stevku, Stazu i sina Lazara.
Boravak kod strica Lazara
Stric Lazar je primio Gojka 1925. godine, po završenoj osnovnoj školi u Kućancima. Patrijarh je došao u kuću gdje je već tada živjelo osmoro djece.
– Živeli smo na periferiji Tuzle, stric je bio strog ali pravedan, svu svoju djecu i mene je iškolovao, svi su završili fakultet, a pojedinci su i doktorirali – kazao je u patrijarh Pavle, objavljeno je u knjizi “Budimo ljudi”.
Prvi javni pomen i dovođenje u vezu porodice Okrajnov sa patrijarhom Pavlom desio se prilikom medijskog praćenja njegove sahrane 20. novembra 2009. godine.
Tada je navedeno da su se „pored potomaka patrijarhovog rođenog brata Dušana, od njega oprostili i potomci njegovog rođaka Lazara Okrajnova, željezničkog činovnika, kod koga je patrijarh živio u ranoj mladosti dok je u Tuzli učio nižu gimnaziju prije Drugog svjetskog rata“.
Patrijarh Pavle je kao krsnu slavu redovno slavio Lazarevu subotu, što je još jedan prilog u dokaz da je po ocu bio iz porodice Okrajnov (porodica njegove majke, Stojčevići, slave Svetog Jovana).
Zašto je patrijarh nosio majčino prezime?
Razlog da patrijarh Pavle nosi majčino prezime, vjerovatno leži u činjenici da zbog očevog odlaska u Ameriku Ana Stojčević i Stevan Okrajnov nisu zaključili crkveni brak.
U slučaju rađanja djece van braka tadašnja crkvena praksa je bila da se djeca upisuju po prezimenu majke.
Osim toga, Gojko i Dušan rođeni su u vrijeme Prvog svjetskog rata, što je nesumnjivo imalo uticaja i na crkveni život i mogućnosti za sklapanje brakova, naročito u srpskoj crkvi na teritoriji Austrougarske monarhije.
