Evropa se 2022. suočila s drugom najtoplijom godinom od kada postoje mjerenja, objavili su danas naučnici, upozorivši na klimatske promjene i posljedične vremenske ekstreme koji su uništili usjeve, isušili rijeke i prouzročili smrt hiljada ljudi. Prema Službi EU za klimatske promjene Kopernik (C3S), godina 2022. je ujedno bila peta najtoplija od barem 1850.
Inače, podaci C3S-a sežu ali 1950., no podaci koji su ranije bilježeni potvrđuju da je protekla godina bila jedna od najtoplijih u istoriji mjerenja. C3S takođe ističe da je proteklih osam godina bilo najtoplije godine u svijetu od kada postoje mjerenja.
Planet je sada za 1.2 Celzijusa topliji nego u predindustrijskom razdoblju, što je rezultat ljudskog djelovanja, a temperature u Evropi su se tokom posljednje tri decenije povećale više nego dvostruko od svjetskog prosjeka.
Dvanaest evropskih zemalja oborilo temperaturne rekorde
Najveći porast temperature zabilježen je u kasno ljeto, oktobru i decembrz. U Austriji je prosjek u oktobru 2022. bio 3.3 stepena viši od prosječne oktobarske temperature zabilježene između 1991. i 2020. Francuska i Slovenija takođe su zabilježile temperaturne anomalije od 3 stepena ili više tog mjeseca. Hrvatska i Grčka su u prosincu imale 3 stupnja više temperature od prosječnih.
Italija je bila toplija od prosjeka u svim mjesecima u godini osim u dva. Zabilježila je najveću mjesečnu temperaturnu anomaliju ikad za tri različita mjeseca, u maju, oktobro i decembru. Španija i Portugal oborili su rekorde u mjesečnim anomalijama u tri različite prilike.
Suva i vruća klima izazvala je šumske požare od Španije do Slovenije, uslijed kojih je u atmosferi širom EU i Britanije završilo više stakleničkih plinova nego tokom bilo kojeg ljeta u zadnjih 15 godina. Globalne temperature će prestati rasti jedino ako zemlje postignu "nultu" stopu emisije štetnih plinova, tj. ako ne budu ispuštale više plinova u atmosferu nego što ih uklone.
Posljedice klimatskih promjena se posebno osjete u siromašnim zemljama
EU, Velika Britanija, Kanada i Japan će to nastojati postići do 2050., a Kina i Indija ciljaju kasniji datum. Za sada, međutim, globalna emisija štetnih plinova i dalje raste. Koncentracije CO2 u atmosferi su 2022. u prosjeku iznosile su 417 ppm (dijelova na milion), što je najveći nivo unazad više od dva miliona godina, ističe Kopernik.
Osim Evrope, i drugi dijelovi svijeta nose se sa štetnim posljedicama promjene klime, posebno siromašne zemlje poput Pakistana ili Somalije. Zbog klimatskog fenomena La Nina istok Australije zabilježio je znatno niže temperature od uobičajenih i puno više kiše.
Na Antartiku se dramatično smanjuje ledena površina te je u februaru 2022. zabilježeno najveće smanjenje ledenog pokrova u 44 godine, koliko traje satelitsko praćenje.
