Restaurisana monumentalna slika Paje Jovanovića "Krunisanje cara Dušana" predstavljena je danas u Narodnom muzeju u Beogradu, povodom Sretenja i obilježavanja Dana državnosti Srbije.
Iza ovog poduhvata stoji sedmočlani tim restauratora, koji su, zajedno sa stručnjacima Narodnog muzeja i drugih institucija, koristili i inovativne metode kako bi ispunili prilično zahtjevan zadatak obnove slike čije dimenzije premašuju površinu od 20 metara kvadratnih.
Operativni direktor Narodnog muzeja Gordana Grabež istakla je da je restauratorima znatno pomoglo to što je Paja Jovanović kao veliki slikar bio i dobar tehnolog, pa je znao da dobro pripremi platno i izabere boje kojima će slikati, što i danas znatno olakšava posao čuvanja djela.
Predsjednik Upravnog odbora Narodnog muzeja Darko Tanasković u obraćanju prisutnima ocijenio je da je za srpsku naciju trenutak ponovnog sureta sa obnovljenom slikom Paje Jovanovića višestruko značajan, simboličan i podsticajan događaj.
On je istakao da su se u Narodnom muzeju odlučili da upravo predstavljanjem ovog Jovanovićevog djela u restaurisanom i konzervisanom vidu mogu da daju najbolji i najprimjereneiji doprinos predstojećem obilježavanju Sretenja – Dana državnosti Srbije.
"Razlog je to što ova slika i tematsko-sadržinski i kulturno-istorijski doprinosi uspostvaljanju ozbiljno poremećenog kontinuiteta u srpskoj kulturi nacionalnog i istorijskog pamćenja, koje se i danas povija pod nekim događajima, koji nemaju nikakve veze sa umjetnošću, kao ni sa kulturom i istorijom", ukazao je Tanasković.
Prema njegovim riječima, upravo zato su u Muzeju smatrali da će simbolika današnjeg čina na najbolji način doprinijeti razumijevanju veličine naše kulturno-istorijske tradicije i njene stalne savremenosti u svim istorijskim trenucima.
Taj kontiunitet savremenosti, kako je objasnio, zastupljen je od proglašenja Dušanovog zakonika, koje je prikazano na Jovanovićevoj slici, preko Sretenjskog ustava kao modernog evropskog akta tog doba sve do danas, kada su restauratori slike, baš kao što radio i Paja Jovanović u svoje vrijeme, upotrijebili sva današnja znanja i metode da je obnove.
Reastaurator Nataša Ilić je u ime sedmočlanog tima poručila da su ona i kolege ponosni što su bili u prilici da doprinesu trajanju Jovanovićevog remek djela, koje je jedan od simbola nacionalne umjetnosti i Narodnog Muzeja.
Sliku "Krunisanje cara Dušana" ili "Proglašenje Dušanovog zakonika", kako glasi njen drugi naziv, Jovanović je uradio po narudžbi Vlade Kraljevine Srbije, koja je krajem 19. vijeka pozvana da učestvuje na Svjetskoj izložbi u Parizu 1900. godine.
Na toj izložbi Jovanovićeva monumentalna kompozicija dobila je zlatnu medalju, a potom i mnogo drugih vrijednih priznanja.
Koliko je djelo bilo cijenjeno i traženo svjedoči i podatak da je Jovanović do svojih poznih godina temu krunisanja cara Dušana i proglašenja Dušanovog zakonika slikao u više navrata, na više načina i za različite potrebe.
Na slici je prikazana 31 istorijska ličnost, a Jovanović je o svakom liku sa slike prikupljao podatke u Beču, Veneciji, Carigradu, Skoplju, Prizrenu i srpskim srednjevjekovnim manastirima kako bi napravio vizuelnu rekonstrukciju jednog od najznačajnih događaja u srpskoj nacionalnoj istoriji.
