Prvi put primijenjena u našoj arehologiji

DNK analizom potvrdili identitet despota Stefana Lazarevića

  • Извор: Б92
  • 15.04.2023. 12:13

Grob despota Stefana Lazarevića (1377-1427/50) nalazi se u manastiru Manasija kod Despotovca, potvrđeno je detaljnim istraživanjima arheogoga u 21. vijeku, a DNK analiza, navode stručnjaci, prvi put je primjenjena u našoj arheologiji upravo na ovom slučaju.

- Jedan od glavnih ciljeva arheoloških istraživanja obavljenih u jesen 2006. godine, u naosu crkve, bilo je definisanje grobnog ukopa uz južni zid zapadnog traveja - navodi se u katalogu izložbe „Manastir Manasija - šest decenija istraživanja i zaštite“ otvorene u Narodnom muzeju u Kruševcu. - Na osnovu rezultata do kojih se došlo arheološkim iskopavanjima u manastirskom hramu i činjenice da su oni u apsolutnom suglasju sa istorijskim podacima,te prema našim saznanjima o ktitorskim grobnicama u srednjevekovnoj Srbiji, možemo nedvosmisleno zaključiti da je u zapadnoj traveji crkve manastira Resave (Manasije), u grobnoj konsturkciji uz južni zid otkrivena grobnica sa zemnim ostacima,ktitora-despota Stefana Lazarevića.

Ovo mišljenje, kako se precizira, potvrđuju i rezultati obnovljene antropološke, i u našoj arheološkoj nauci po prvi put primjenjene DNK analize.

Time bez svake sumnje možemo konstatovati da je razrešena viševekovna nedoumica o mestu despotove sahrane - iznosi istraživači. - U priprati manastirske crkve otkrivene su i istražene dvije zidane grobnice, mlađa datovana u 18. i starija u 15.vijek. Prema istorijskim izvorima realno je pretpostaviti da je u starijoj, danas prezentovanoj grobnici, sahranjen Kalojan Rusota, ličnost sa značajnim uticajem na dvoru despota Stefana, ali i Đurđa Brankovića.

Sjajna postavka koja ukazuje na višedecenijski trud istraživača Republičkog zavoda za zaštitu spomenika Beograd i Zavičajnog muzeja Jagodine biće otvorena u kruševačkom Muzeju sve do 5.maja. U postavci se nalaze i replike predmeta nađenih tokom istraživanja, ali i originalno keramičko posuđe iz poznog srednjeg veka,fotografije naznačajnijih pronalazaka i hronologija dostignuća vrijednih istraživača Manasije.

Među brojnim razlozima zbog kojih obavezno vrijedi posjetiti Manasiju ili bar izložbu u Kruševcu je i manastirska kuhinja sa velikom furunom, koja je prema dimenzijama i očuvanosti jedino poznata građevina ove vrste na prostorima srednjevekovne Srbije.

Ktitor despot Stefan Lazarević, sin je kneza Lazara Hrebeljanovića,a najranije detinjstvo proveo u Kruševcu. Smatra se jednim od najmudrijih i najobrazovanijih vladara svoga vremena. Manastir je gradio od 1407. do 1418.godine. Ubraja se u vrhunska ostvarenja srpske arhitekture kasnog srednjevjekovlja.