Iz nekog razloga talasi kroz Zemljino jezgro kreću se znatno brže kada putuju između sjevernog i južnog pola nego kada prolaze preko ekvatora. Naučnici su ovu misteriju otkrili analizom seizmičkih talasa, ali ne mogu da utvrde zašto se to dešava.
Naučnici već decenijama znaju za ovu anomaliju, ali nisu mogli da objasne šta je tačno njen uzrok. Prema najnovijem istraživanju tokom koga su naučnici koristili simulaciju rasta Zemljinog jezgra tokom posljednjih milijardu godina, došli su do zaključka da bi uzrok tome mogao da leži u postepenom iskrivljenju, odnosno asimetričnom rastu unutrašnjeg jezgra, pri čemu se na jednoj strani brže formiraju kristali gvožđa nego na drugoj.
"Strujanje tečnog gvožđa u spoljašnjem jezgru odvodi toplotu iz unutrašnjeg jezgra, što uzrokuje njegovo hlađenje. Dakle, to znači da spoljašnje jezgro odnosilo više toplote s istočne strane (ispod Indonezije) nego sa zapadne (ispod Brazila)", objašnjava seizmolog Danijel Frost sa Univerziteta Berkli za Lajv sajens (Live science).
Stručnjaci navode i da ovaj asimetričan rast ne znači da je unutrašnje jezgro deformisano ili da će doći do nekog vida neuravnoteženosti. Poluprečnik unutrašnjeg jezgra u prosjeku svake godine raste ravnomjerno za oko jedan milimetar. Sila gravitacije ispravlja asimetričan rast kristala na istočnoj strani jezga potiskujući nove kristale prema zapadu. Tamo se kristali skupljaju u rešetkaste strukture koje se protežu duž osovine sjever-jug. Te kristalne strukture, poređane paralelno sa Zemljinim polovima, seizmički su auto-putevi koji omogućavaju da seizmički talasi brže putuju u tom smjeru.
Šta uzrokuje ovu neravnotežu, teško je reći ako se u obzir ne uzmu svi ostali slojevi unutar Zemlje, napominje Frost.
"Na svaki sloj utiče ono što se nalazi iznad njega i ono što se nalazi ispod. Unutrašnje jezgro se polako hladi i širi iz tečnog spoljnjeg jezgra, poput grudve snijega koja se uvećava kotrljanjem. Spoljnje jezgro zatim hladi mantl iznad njega. Ako želimo da postavimo pitanje zašto unutrašnje jezgro brže raste s jedne strane, moramo takođe i da se zapitamo zašto je jedna strana hladnija od druge", dodaje Frost.
Za to su možda odgovorne tektonske ploče, smatra Frost. Kada hladne tektonske ploče zaranjaju duboko ispod površine Zemlje tokom procesa subdukcije (podvlačenja jedne ploče pod drugu) one hlade ono što se nalazi ispod njih. Ali naučnici i dalje ne znaju pouzdano da li to hlađenje kore utiče i na unutrašnje jezgro.
Upitno je i da li ovo jednostrano hlađenje jezgra utiče na Zemljino magnetno polje koje nastaje upravo zbog strujanja gvožđa u spoljašnjem jezgru. Ako unutrašnje jezgro gubi više toplote na istočnoj strani, onda će se i spoljašnje jezgro pomijerati prema istoku, a pitanje je da li to utiče na snagu magnetnog polja, dodaje seizmolog.
(RTS)
