Narodni poslanik u prvom sazivu Narodne skupštine Republike Srpske Momir Tošić rekao je da je ovaj 9. januar nešto za šta se vrijedilo boriti, naglasivši da su date velike žrtve posebno na prostoru Sarajevsko-romanijske regije.

"U Dejtonu smo donijeli odluku da napustimo vjekovna ognjišta naše teritorije, samo da bi ojačali i osnažili Republiku Srpsku. Mislim da je malo krajeva koji su ovolike žrtve podnijeli", Tošić novinarima prije početka skupa.

On je čestitao Dan Republike, navodeći da su ga emocije obuzele kada je ušao u salu Kulturnog centra Pale, u kojoj su donesene značajne odluke, te da je 30 slavnih godina brzo prošlo.

Univerzitetski profesor Radomir Lukić naveo je da je ovaj dan prilika da se prisjete svih burnih dana iz 1991. i 1992. godine, kada je nastajala Skupština srpskog naroda u BiH i donesena deklaracija o proglašenju Republike.

On je ocijenio da se Republika Srpska danas može sačuvati upornim insistiranjem na očuvanju onoga što Republika jeste, a to je jedinstvom utemeljenim u stvarima i nada da će ono biti postignuto i nepopuštanjem ni pod kakvim pritiscima i prisilama iako je vrijeme nehumanih sankcija i sličnih vrsta pritisaka malo iza i da čak ni Zapad nije monolitan kada je riječ o ovoj osudi koju su pokrenule SAD.

Lukić je poručio da Republiku Srpsku treba čuvati, njegovati, bez obzira na sve teške okolnosti koje je slijede, bez obzira i na emigraciju koja je prilično velika.

"Mi koji ovdje ostajemo imamo zadatak, obavezu da je sačuvamo, izgradimo i predamo budućim pokolenjima i da za 30 godina slavimo novih 30 godina Republike", izjavio je Lukić.

Istoričar Draga Mastilović rekao je da stvaranje Republike Srpske i njen razvoj kroz 30 godina govori iz istorijskog iskustva da su Srbi zapadno od Drine poslije velikih stradanja koja su pretrpjeli posebno u 20. vijeku i pokušaja njihovog biološkog istrebljenja, konačno došli do svoje državnosti, koja omogućava opstanak srpskog naroda.

"Institucionalni okvir Republike Srpske jeste jedina zaštita srpskoga naroda na ovom prostoru. Da se kojim slučajem nešto desi da ne bude Republike Srpske to bi značilo da Srba više zapadno od rijeke Drine nema, ali na našu sreću devedesetih godina srpski narod je uspio da napravi veliki podvig i formira svoju državu koja jedina može zaštititi našu egzistenciju na ovim prostorima", istakao je Mastilović.

Nekadašnji direktor Novinske agencije Republike Srpske - SRNA Branislav Ilić istakao je da mu je čast što učestvuje na okruglom stolu posvećenom Danu Republike i velikom jubileju, posebno što se održava u Kulturno-sportskom centru Pale, u zgradi gdje je daleke 1992. godine počelo rađanje i osnovan prvi mediji.

Prema njegovim riječima, kada se govori o Republici Srpskoj i velikom jubileju, neobilazna tema su i mediji koji su se zajedno rađali, stasavali sa Republikom i neraskidivim, međusobno isprepletanim nitima utkani su u priču o velikoj epopeji srpskog naroda za opstanak na ovim prostorima i stvaranju svoje Republike.

"Rijetko je u kojoj oblasti srpski narod na početku građanskog rata bio u tako teškom i nezavidnom položaju kao u oblasti informisanja, a istovremeno rijetko je kada ijedna novinska agencija i radio-televizija odigrala tako bitan sudbonosan uticaj u stvaranju Republike kao što je SRNA i Srpska radio-televizija (SRT)", prisjetio se Ilić.

Moderator okruglog stola, čiji će sadržaj biti publikovan i u posebnom zborniku, bio je dugogodišnji istaknuti novinar i publicista Zoran Žuža.

Srpski poslanici proglasili su 9. januara 1992. godine Srpsku Republiku BiH, koja će kasnije biti nazvana Republika Srpska, kao odgovor na namjeru Muslimana i Hrvata da se izdvoje iz Jugoslavije, te na stalno preglasavanje Srba na svim nivoima u BiH.

Skupština srpskog naroda proglasila je Republiku Srpsku prije bilo kakvih međunacionalnih sukoba i početka građanskog rata u BiH.