Ovih dana navršava se 27 godina od kada se NATO alijansa otvoreno stavila na stranu protiv Srpskog naroda i Republike Srpske, tako što je izvodila vazdušne udare po Vojsci Republike Srpske, po njenim jedinicama i objektima. Najčešći ciljevi su bili stacionarni centri veze, radiorelejna čvorišta i slično.

Jedna od jedinica Vojske Republike Srpske koja je bila direktno izložena udarima NATO avijacije je 1. gardijska motorizovana brigada GŠ VRS. Direktno su gađani njeni položaji koje je držala na platou planine Treskavice i njene baze u garnizonima Kalinovik i Han Pijesak. Napadi NATO alijanse su otpočeli u ranim jutarnjim časovima 06. septembra 1995. godine i nastavljeni su narednih nekoliko dana. 

U tim napadima uništena je skoro sva materijalna baza za dalje vođenje rata od 1.gmtbr. Međutim, u tim strašnim borbama, na žalost, poginulo je i pet mladih gardista. Prvog dana napada poginuo je Dragan Malkić iz Laktaša, a narednog dana, 07.septembra 1995. godine poginuli su Vladimir Milinković iz Teslića, Radoslav Lekić iz Mrkonjić Grada, Dragan Kukić iz Laktaša i Slaviša Ilić iz Pala.    

Inače, od kraja 1994. godine, pa sve do završetka odbrambeno otadžbinskog rata, 1.gmtbr je izvodila dejstva i branila zonu odgovornosti na najsurovijem ratištu koje je vodila Vojska Republike Srpske, na platou planine Treskavice. 

Kako ističe bivši gardisti, u tim surovim meteo taktičkim uslovima, voditi borbe i braniti Republiku Srpsku mogli su samo mladi gardisti koji su prošli veoma zahtjevnu vojnu i stručno specijalističku obuku. Samo dva puta u svojoj istoriji, srpska vojska je vodila borbe iznad 2000 metara nadmorske visine i to slavna Srpska vojska, predvođena Gvozdenim pukom na Kajmakčalanu i Vojska Republike Srpske predvođena herojskom 1.gmtbr na Treskavici.

Jedna od odlika ove jedinice je ta što se popunjavala mladim vojnicima po eksteritorijalnom principu iz svih opština Republike Srpske, pa su gardisti uvijek govorili da nisu ničiji misleći na matične opštine iz kojih su došli, već da su samo „Sinovi Srpske“. Na platou Treskavice, gardisti su za sebe vezali čak pet neprijateljskih brigada, plus nekoliko jedinica borbene i logističke podrške. Inače, Treskavica je bila veoma geo-strategijski značajna za sve strane u sukobu i važilo je pravilo, ko drži Treskavicu taj kontroliše vojnu situaciju u tadašnjoj BiH. 

Danas, 27 godina posle, više ne postoji Vojska Republike Srpske, a ni njena herojska i junačka 1.gardijska motorizovana brigada GŠ VRS Danas postoji Udruženje gardista 1. gardijske motorizovane brigade GŠ VRS, udruženje koje baštini tradiciju ove slavne jedinice i evocira njene uspomene. Jedan od primarnih ciljeva udruženja, navode gardisti, je i obilazak grobova poginule braće gardista, i obilazak njihovih porodica. Tako i sada, preživjela braća gardisti su se organzovali i obišli vječne kuće poginulih heroja koji su se svojim mladim životima suprostavili u to vrijeme najjačoj vojnoj formaciji, NATO alijansi i koji su svoje živote ugradili u temelje Republike Srpske, čuvajući vječnu stražu na platou planine Treskavice.

Neka je vječni pomen, slava i hvala mladim gardistima.