Njemačka i Holandija su imale ogromnu korist od evra u proteklih 20 godina od njegovog uvođenja, dok je u gotovo svim drugim članicama evrozone jedinstvena valuta bila značajan balast za ekonomski rast, pokazalo je najnovije istraživanje.
Istraživanje njemačkog instituta Centra za evropske politike pokazalo je da su zemlje članice evrozone koje su najsnažnije predane konzervativnoj fiskalnoj politici i koje su bile najkritičnije prema spašavanju prezaduženih zemalja u rubnom dijelu evrozone novcem poreznih obveznika tokom tih godina imale najveće koristi od zajedničke evropske valute.
Uveden 1999. godine, evro je potaknuo snažan procvat kredita i investicija time što su se prednosti niskih kamatnih stopa u Njemačkoj proširile duž zemalja članica na periferiji evrozone.
Problemi za Grčku, Irsku, Španiju...
Ali ti su dugovi postali teško održivi nakon finansijske krize iz 2008, pri čemu su Grčka, Irska, Španija, Portugalija i Kipar redom bili primorani tražiti finansijsku pomoć zbog usporavanja rasta i nedovoljnog finansiranja.
U cijelom razdoblju od 1999. za Nijemce se u prosjeku procijenilo da su kumulativno bogatiji za 23.000 evra nego što bi bili da evro nije uveden, a Holanđani za 21.000 evra.
S druge strane, Talijani i Francuzi su u prosjeku bili siromašniji za 74.000 odnosno 56.000 evra, pokazalo je istraživanje.
Irska, jedna od najbrže rastućih ekonomija, nije uključena u istraživanje jer su nedostajali odgovarajući podaci, napominju autori.
Šta bi bilo da nisu uveli evro?
Autori istraživanja Alesandro Gasparoti i Matijas Kulas procijenili su kako bi se razvijao BDP u osam zemalja članica evrozone da nisu prihvatile evro za zajedničku valutu tako što su uporedili njihove krivulje rasta s onima ekonomija koje nemaju evro, a koja su ranije pokazivala slične trendove rasta.
Među ekonomijama s kojima je upoređivana Njemačka bili su Bahrein, Japan i Velika Britanija, a blok onih s kojim je Italija upoređivana sadržavao je Izrael. Portugalija je upoređivana sa zemljama poput Barbadosa i Novog Zelanda.
Većina članica evrozone imala je razdoblja tokom kojih im je valutna unija donosila veće koristi od šteta, no ona su umnogom bila nadjačana onim razdobljima kada je bila kamen oko vrata ekonomskom rastu. Grčka je bila djelimični izuzetak.
"U prvih nekoliko godina nakon uvođenja Grčka je bila na velikom dobitku od evra, no od 2011. godine trpi enormne gubitke", napisali su autori. U cijelom su tom razdoblju Grci u prosjeku postali za 190 evra bogatiji nego što bi bili bez evra.
Budući da im nisu bile dopuštene devalvacije valuta kojima bi vratili konkurentnost, zemlje gubitnice bile su primorane pojačano provoditi strukturalne reforme, zaključili su autori, ističući Španiju među zemljama koje su na putu da anuliraju deficit na strani rasta koji su nakupili od uvođenja evra.
"Od 2011, uvođenje evra rezultiralo je smanjenjem blagostanja. Gubici su dosegnuli vrhunac 2014, a od tada se postojano smanjuju. Provedene reforme pokazuju rezultate", zaključili su autori istraživanja.
