Smrt saudijskog novinara Džamala Kašogija uzdrmala je kraljevstvo. Ne samo da se šuška da bi princ Mohamed bin Salman, prvoosumnjičeni da je naredio ubistvo novinara, mogao da bude smijenjen, već su su na klackalici i njegovi ambiciozni projekti, poput plana za izgradnju grada Neom vrijednog čak 500 milijardi dolara.
Projekat Neom je predstavljen krajem prošle godine. Dio je plana “Vizija 2030” kojim bi Saudijska Arabija trebalo da se modernizuje, smanji zavisnost od nafte i vrati umjereni islam.
Kako je tada najavljeno, Neom bi trebalo da se izgradi na sjeverozapadnoj obali Crvenog mora. Površina koju bi zauzimao je impozantnih 26.500 kvadratnih kilometara (33 veličine grada Njujorka), a dio plana je izgradnja „veličanstvenog novog mosta“ između Egipta i Saudijske Arabije koji će povezivati Aziju sa Afrikom.
Za izvršnog direktora ambicioznog projekta tada je imenovan Klaus-Kristijan Klajnfeld, koji je između 2005. i 2007. bio prvi čovjek “Simensa” u Njemačkoj. Prvi problemi došli su već sa njegovim imenovanjem.
Klajnfeld, koji iza sebe ima čitav istorijat skandala, uključujući i optužbe za primanje mita, ali i loše poslovne rezultate (u njegovo vrijeme “Simens” u Njemačkoj je prijavio najveće gubitke), našao se na meti kritika saudijske javnosti, prvenstveno, jer je stranac. Dio javnosti u kraljevstvu smatra da tako ambiciozan projekat ipak treba da vodi Saudijac. U avgustu ove godine objavljeno je da će Klajnfeld napustiti poziciju izvršnog direktora Neoma, ali da će ostati u bordu.
Upravo je bord najburnije reagovao na ubistvo novinara Džamala Kašogija, inače oštrog kritičara samog princa i režima u Saudijskoj Arabiji. Osipanje iz borda ostalo je u sjenci trilera oko Kašogija, ali sad je već osjetno, jer je nekoliko visoko profilisalih savjetnika odlučilo da napusti projekat.
Prvi je nogu povukao Sem Altman, 32-godišnji predsjednik kompanije “Y Combinator”, najprestižnijeg akceleratora startap kompanija u Silicijumskoj dolini. On je svoj rad na projketu Neom suspendovao i prije nego što je objavljno da je Kašogi ubijen. Kako je saopšteno, Altman je najavio da neće učestvovati u radu sve dok sve činjenice o nestanku novinara ne budu razjašnjene.
Sljedeći iz borda, sa istim objašnjenjem, izašli su Neli Kroes, bivša potpresjednica Evropske komisije, i biznismen Peter Voser, bivši generalni direktor naftne kompanije “Šel”. Ernest Moniz, bivši ministar energetike SAD, takođe je obustavio svoje angažovanje do daljnjeg.
Tiho se povukao i Džonatan Iv jedan od direktora Epla, čak, kompanija je objavila da je njegovo učestvovanje na projektu (u formi savjetodavanja) bilo greška. Od Neoma su se udaljili i bivši CEO Ubera Trevis Kalanik i milijarder Ričard Brenson koji je najavio da će se povući i iz još jednog projekta na kojem je angažovan u Saudijskoj Arabiji.
Iz kompanije su se oglasili rekavši da i dalje imaju potencijalne partnere, mada Nadhmi al-Nasr, novi CEO Neoma, nije pomenuo nijedno ime.
Ideja je inače da grad koji već sada mnogi nazivaju utopijom, bude bliskoistočna Silicijumska dolina, privuče ogroman broj stranih investitora, a da se u njegovoj izgradnju koristi najnovija tehnologija. Grad robota, kako je najavljen, nakon Kašogijevog ubistva, više nije tako privlačna ideja, pa su se javno od projakta udaljili i divovi iz sveta dizajna i arhitekture poput “Foster and Partners”, Tim Braun i Karlo Rati.
Prema planu, prva faza trebalo bi da bude gotova do 2025.
