Vlada Republike Srpske je, s ciljem cjelovitog i istinitog sagledavanja događaja u srebreničkoj regiji u periodu od 1992. do 1995. godine, a zbog jačanja povjerenja i tolerancije među narodima u BiH, konačnog pomirenja i suživota sadašnjih i budućih generacija, donijela odluku da u roku od 60 dana bude formirana nezavisna međunarodna komisija sa zaduženjima kakva je zatražila i Narodna skupština.
Narodna skupština Republike Srpske je dana 14. avgusta 2018. godine, glasovima svih prisutnih poslanika (70) odbacila Izvještaj Komisije iz 2004. godine koju je formirala tadašnja Vlada Republike Srpske, a koji je sastavljen prema nalozima visokog predstavnika Pedija Ešdauna Sve srpske stranke, kako vladajuće, tako i opozicione, glasale su za odbacivanje Izvještaja iz 2004. godine.
Narodna skupština pozvala je na formiranje nezavisne međunarodne komisije koja će pripremiti objektivan i nezavisan izvještaj o stradanjima svih naroda u srebreničkoj regiji u periodu od 1992-1995. godine.
Četiri dana nakon što je Narodna skupština Republike Srpske odbacila izvještaj iz 2004. godine, Vlada Republike Srpske je, na svojoj sjednici od 18. avgusta 2018. godine takođe donijela zaključak kojim se van snage stavljaju Izvještaj i shodni Zaključak.
"U cilju cjelovitog i istinitog sagledavanja događaja u srebreničkoj regiji u periodu od 1992. do1995. godine, a zbog jačanja povjerenja i tolerancije među narodima u BiH, konačnog pomirenja i suživota sadašnjih i budućih generacija, Vlada Republike Srpske donijela je odluku da u roku od 60 dana bude formirana nezavisna međunarodna komisija sa zaduženjima kakva je zatražila i Narodna skupština", stoji u zaključku Vlade.
"Stavljanje Izvještaja iz 2004. godine van snage ni na koji način ne predstavlja negiranje užasnih zločina koji su počinjeni nad bošnjačkim stanovništvom u srebreničkoj regiji 1995. godine. On predstavlja odbacivanje postupka u okviru kojeg je Izvještaj iz 2004. godine pripreman i usvojen, te odbacivanje unaprijed naloženih rješenja prihvaćenih pod prisilom Ešdaunovih nezakonitih naredbi. Sam Izvještaj dokumentuje Ešdaunovuduboku umiješanost u pisanje Izvještaja, npr. postavljanjem članova Komisije i davanjem naloga u pogledu sadržaja datog Izvještaja", pojašnjava se u saopštenju.
"Izvještaj je pripremljen i usvojen pod izuzetnim pritiskom u vremenu u kojem se Ešdaun nije ustezao da nameće vansudske kazne zvaničnicima koji bi odbili da se povinuju njegovim željama. Samo u 2004. godini, Ešdaun je listom smijenio i nametnuo zabranu javne funkcije za 73 osobe, uključujući visoke funkcionere Republike Srpske, te blokirao račune mnogim drugima. Tadašnji zvaničnici Republike Srpske nadležni za usvajanje Izvještaja bili su predmet stvarnih prijetnji po lični status, u slučaju da odbiju postupiti prema Ešdaunovim zahtjevima",ističe se u saopštenju.
"Izvještaj sastavljen i usvojen pod takvim vidom prinude potpuno je bespredmetan. Njegov sadržaj nije zasnovan na nezavisnim istraživanjima, već na Ešdaunovim političkim direktivama. Prihvatanje takvog izvještaja bilo je proizvod Ešdaunove volje, a ne volje građana Republike Srpske izražene kroz njihove institucije i izabrane zvaničnike. Još jedan od razloga za odbacivanje Izvještaja iz 2004. godine jeste i politički nametnuto propuštanje da se u izvještaj unese ikakav pomen stradanja Srba i ratnih zločina počinjenih nad Srbima. Izvještaj potvrđuje da uopšte nije ispitana istorijska pozadina zločina počinjenih u srebreničkoj regiji u periodu od 10. do 19. jula 1995. godine. Nakon navođenja Ešdaunovih instrukcija Komisiji, u Izvještaju se navodi sljedeće: „Ovim je mandat Komisije usmjeren isključivo na ispitivanje sudbine Bošnjaka u navedenom periodu", naglašavaju iz Vlade Srpske.
"Iako zločini jedne strane u sukobu nikako ne predstavljaju pravnu ili moralnu odbranu zločina druge strane, istorijske činjenice o zvjerstvima Bošnjaka nad Srbima ne smiju biti zanemarene. Bošnjačke snage ubile su mučile brojne srpske civile u srebreničkoj regiji, među kojima i veliki broj staraca, žena i djece. Uprkos tome, Izvještaj iz 2004. godine ove ratne zločine izričito isključuje. Neiznošenje činjenica o ratnim zločinima nad Srbima u srebreničkoj regiji navodi na zaključak da nisu ni počinjeni. Njihovo izostavljanje iz Izvještaja iz 2004. godine bilo je djelo OHR-a da bi se učvrstio stereotipan narativ, prema kojem su Srbi ratni agresori, a Bošnjaci njihove žrtve. Ovaj narativ su, nažalost, nametnule institucije pravosuđa na nivou BiH, koje su pod potpunom kontrolom Bošnjaka, čime je srpskim žrtvama u potpunosti uskraćena pravda", ističe se u saopštenju.
"Iscrpni izvještaji istraživača iz Republike Srpske o zločinima nad Srbima završili su u fiokama Tužilaštva BiH, bez ikakve reakcije. Nijedan Bošnjak nikada nije osuđen za zločin protiv čovječnosti, a svega nekoliko je osuđeno za ratne zločine uopšte. Nova komisija neće minimizirati zločine počinjene nad Bošnjacima, ali neće ni ignorisati zločine počinjene nad srpskim stanovništvom. Vlada Republike Srpske smatra da će nezavisno istraživanje pomoći da se rasvijetle istorijska dešavanja oko ratnih zločina počinjenih u Srebrenici i podstaći pomirenje među narodima u BiH", naglašavaju iz Vlade Srpske.
"Pomirenje među narodima u BiH zahtijeva pravično sagledavanje svih zločina počinjenih tokom rata. Djelovanje Narodne skupštine i Vlade Republike Srpske u tom pravcu treba da bude pozdravljeno kao način njihovog zalaganja za pomirenje, čiji je uslov objektivno i utemeljeno utvrđivanje istine koja će omogućiti potpunije razumijevanje stravičnih događaja koji su se zbili tokom sukoba iz devedesetih godina prošlog vijeka", zaključuje se u saopštenju iz Vlade Republike Srpske.
