Prije 23 godine, 24. marta oko 20 časova, sirene za vazdušnu opasnost širom Srbije oglasile su početak agresije NATO na Saveznu Republiku Jugoslaviju, izvedenu bez dozvole Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija, i to zbog optužbi da su srpske snage bezbjednosti vršile etničko čišćenje kosovskih Albanaca, dok su neposredan povod za akciju bila dešavanja u Račku i odbijanje jugoslovenske delegacije da potpiše sporazum iz Rambujea. Ova operacija trajala je tačno 78 dana, od 24. marta do 10. juna 1999, i bila je najveći vojni sukob na prostoru Srbije i Crne Gore od vremena Drugog svjetskog rata. Sjećanje građana Srbije na ovu agresiju godinama ne blijedi, a emocije su posebno pojačane pred ovu, 23. godišnjicu, kad stižu potresne slike razaranja, rušenja i kolona izbjeglica iz Ukrajine. Naš narod upravo zbog tragedije koja nas je snašla 1999. godine možda najbolje razumije narod Ukrajine i saoseća s njim, ocjenjuju sagovornici Kurira.

Srpska Hirošima

Iako su vazdušni napadi te 1999. godine najprije bili usmjereni na vojne ciljeve u SRJ, vrlo brzo je počelo i bombardovanje privrednih i civilnih objekata. To je rezultiralo velikim brojem ljudskih žrtava, a prema nekim procjenama, ubijeno je oko 1.300 do čak oko 3.500 duša. Istovremeno, procjenjuje se da je ranjeno više od 12.000 ljudi.

U jednom od najjačih napada NATO poginulo je 20 civila, među kojima i 12 djece. Riječ je o napadu koji se desio 27. aprila u 12.10 časova, kad su dva od 15 NATO projektila namijenjenih tog dana Surdulici i okolnim vojnim objektima, završili usred naselja Čubrine livade, nedaleko od centra grada i naselja Piskavica. Tom prilikom je povređeno više od 100 građana, a srušeno je ili oštećeno preko 500 kuća, zbog čega je Surdulica dobila naziv srpska Hirošima.

Prethodno, u noći između 10 i 11. aprila avijacija NATO zasula je malo mjesto Merdare kod Kuršumlije kasetnim bombama i tada je život izgubila 11-mjesečna Bojana, najmlađa žrtva bombardovanja, kao i njen otac Božin Tošović (29). Simbol stradanja od NATO bombi je i malena, tada trogodišnja Milica Rakić, koja je poginula dok je sjedila na noši u stanu u Batajnici. Malena Milica bi danas, da joj NATO bombe nisu ugasile život, bila 26-godišnja djevojka.

Šteta oko 100 milijardi dolara

U napadima su teško oštećeni infrastruktura, privredni objekti, škole, zdravstvene ustanove, medijske kuće, spomenici kulture, crkve, manastiri... a procjenjuje se da je ukupna šteta od 30 milijardi do čak 100 milijardi američkih dolara. S druge strane, i NATO je pretrpio određene gubitke, pa su im tako oborena dva aviona (F-117 i F-16), 47 bespilotnih letjelica, 45 krstarećih raketa i četiri velika projektila. Napadi su obustavljeni 10. juna nakon potpisivanja vojnotehničkog sporazuma o povlačenju jugoslovenske vojske i policije s Kosova i Metohije, a istog dana je u Savjetu bezbjednosti usvojena rezolucija 1244.

Veselin Šljivančanin - Nikakvu pomoć ni od koga nismo imali, a napalo nas je 19 moćnih zemalja

Penzionisani pukovnik JNA Veselin Šljivančanin za Kurir poručuje da je napad na SRJ veliki presedan, te ukazuje da je NATO tada izvršio brutalnu agresiju na Srbiju bez saglasnosti UN.

- Tada je 19 najjačih zemalja svijeta napalo SRJ i napravili su ogromnu materijalnu štetu, silne žrtve su pale, ubili su malu djecu, mlade ljude... Ubili su i vojnike, ali nikad nisu došli kopnenim trupama da okupiraju našu zemlju. To do tada nije bilo poznato u Evropi. A mi, s druge strane, nikakvu pomoć nismo imali ni od koga. Sami smo se branili i narod Srbije je bio toliko jedinstven i složan da je stajao na mostovima i branio ih telima - navodi Šljivančanin. Podsjeća i da su bacali kasetne bombe, kao i da su mnogi projektili bili obogaćeni osiromašenim uranijumom, zbog čega nam se, kaže, umnogostručio broj oboljelih od raka.