Ona je dominirala Evropom - bila je de fakto lider u kriznim vremenima. Već 16 godina Angela Merkel koristi svoj oprezni, smireni pragmatizam kako bi usmjerila kontinent kroz uspon krajnje desnice, odgovor na dolazak migranata i Bregzit.
Dok se Merkelina era bližila kraju, drugi evropski lideri se ističu i mogu da preuzmu kormilo.
Među glavnim kandidatima da naslijede "kraljicu Evrope" nalaze se Mario Dragi, Olaf Šolc i Emanuel Makron.
Mario Dragi
Jedno od najpronicljivijih odobrenja rukovodstva Marija Dragija stiglo je od španskog premijera Pedra Sančeza tokom posjete Rimu u junu.
Opisujući bivšeg šefa Evropske centralne banke kao “maestra”, Sančez je rekao da “kada god Dragi govori pred Evropskim savjetom, svi ćutimo i slušamo”.
„To nije nešto što se često dešava“, rekao je Sančez.
Dragi, imenovan za italijanskog premijera u februaru, imao je sličan uticaj na gomilu frakcijskih političkih partija koje čine njegovu široku koaliciju, a svaka od njih se složila oko niza trnovitih pitanja, uključujući uvođenje kovid pasoša.
Takođe je impresionirao biračko telo, i postao najcjenjeniji lider u Italiji. Daleko je to od onoga na šta je stanovništvo naviklo.
Njegova vlada je spasila program vakcinacije u zemlji, oživela ekonomiju i usvojila izvodljive mere za suzbijanje infekcije korona virusom.
Povrh toga, Dragi je uspio da progura osporavanu reformu pravosudnog sistema, što je bio zahtjev Italiji kako bi obezbijedila lavovski dio fonda Evropske unije za oporavak od pandemije.
„Stvari moraju da se urade zato što moraju, a ne kako bi imale trenutni rezultat, čak i ako su nepopularne“, rekao je Dragi ranije u septembru.
Pragmatičan, smiren, odlučan, ne plaši se da kaže ono što jeste. Dragi je poštovan u inostranstvu, isto kao i kod kuće, a za one bliske njemu, on je najpouzdanija osoba da popuni Merkeline cipele kao “de fakto lider Evrope”.
„Imamo najugledniju ličnost, to je Dragi“, rekao je Đankarlo Đorđeti, italijanski ministar ekonomije.
Olaf Šolc
Evropska politika nije imala gotovo nikakvu ulogu u njemačkoj izbornoj kampanji. To vjerovatno ima puno veze sa činjenicom da, uprkos razlikama u politikama između partija koje se bore za poziciju u post-Merkelinoj vladi, svaka velika partija u Evropi je manje ili više na istoj stranici: Njemačkoj je potrebna EU više nego što je EU potrebna Njemačka.
Ukoliko Olaf Šolc uspješno sastavi koalicionu vladu i postane kancelar, neće se puno šta promijeniti.
Njegova uloga kao ministra finansija za vreme Merkelove - odgovornog za dalji rast ekonomije - i njegov centralni doprinos u uspostavljanju EU fonda za oporavak od virusa korona u iznosu od 750 milijardi evra, pojačao je njegovu posveć́enost bloku, kao i njegovu težnju kao strateškog, iako ne uzbudljivog donosioca odluka.
Fond je nazvao “jasnim znakom evropske solidarnosti i snage”, u isto vrijeme kada je domaćoj publici poslao poruku da je snažan oporavak u Evropi ključni preduslov za osiguranje njemačkog ekonomskog prosperiteta.
Šolc će biti pod pritiskom da preuzme vodeću ulogu u pitanjima kao što je kreiranje izbjegličke politike zasnovane na solidarnosti - nešto što Merkelova nije uspjela da postigne. Jedan od izazova za njega biće i pokretanja reforme životne sredine i njenog povezivanja sa ekonomskim rastom. On je više pragmatičar nego vizionar, ali to ć́e više uvjeriti njegove buduće kolege, nego što će ih odbiti, prenosi Gardijan.
Emanuel Makron
Makron je svoju viziju Evrope iznosio od izbora, ponavljajuć́i više puta od svog velikog govora na Sorboni 2017. godine da EU mora da se pozabavi svojim propustima: prema njegovim riječima, “preslab, prespor, previše neefikasan”.
Njegovi predlozi - integrisana EU odbrana, reforma evrozone, zajednička politika azila, digitalni porez - doživjeli su mali napredak, djelimično ometeni paralizovanom njemačkom koalicijom i opreznim, konsenzualnim instinktom Merkel.
Angela Merkel i Emanuel Makron
Međutim, nekoliko posmatrača vjeruju da će odlazak kancelarke otvoriti put ambicioznom, nestrpljivom i ponekad arogantnom predsjedniku Francuske da stane pravo na njeno mjesto: nijedan lider, kaže već́ina, neć́e parirati uticaju Merkel na njenom vrhuncu.
Usljed ovomjesečne krize sa SAD-om, Australijom i Velikom Britanijom oko bezbjednosnog sporazuma Aukus, koji je Francusku koštao višemilionskog ugovora o podmornici, on je još jednom pozvao na već́u evropsku autonomiju kako se Kina diže, a SAD preusmjeravaju na Aziju.
Nakon haotičnog povlačenja zapadnih trupa iz Avganistana i debakla Aukusa, više lidera EU sada bi moglo biti spremno da se složi da EU mora manje da zavisi od Vašingtona - ali malo ko želi da rizikuje nanošenje štete transatlantskim odnosima, a vojska EU je još daleko.
Koliko ć́e Makron uspjeti da unaprijedi svoju agendu, u velikoj mjeri ć́e zavisiti od uspjeha šestomesečnog predsjedavanja Francuske EU, koje počinje u januaru, i, naravno, od toga da li će Makron uspjeti da obezbijedi reizbor na predsjedničkim izborima u aprilu sljedeć́e godine.
