Jednog četvrtka početkom marta jedan je 50-godišnjak kasno naveče ubijen hicima u prsa na kućnim vratima u Tullingeu, južnom predgrađu Skokholma. Počinioci su uhapšeni dan kasnije. Radilo se o dvojici braće u dobi od 17 i 19 godina, otprije poznatih švedskoj kriminalističkoj policiji.
Međutim ovo ubistvo izdvajalo se iz obrazaca poznatih iz dotadašnjih obračuna unutar organizovanog kriminala. Žrtva je bila bitno starija od počinilaca, nije ih poznavala i nije bila upletena u ilegalne aktivnosti. Istražioci su ipak brzo pronašli motiv.
Sin ubijenoga i sam pripada kriminalnoj organizaciji. Navodno je takođe počinio ubistvo i trenutno je u bijegu od policije. Njegovo ime spomenuto je tog četvrtka u televizijskoj emisiji Efterlyst (Traži se). Nekoliko sati kasnije braća su se pojavila na vratima 50-godišnjaka. Radilo se o ubistvu nevine osobe iz bezobzirne osvete.
Rat kriminalnog podzemlja
Rat kriminalnog podzemlja u velikim švedskim gradovima tako je dobio posve novu dimenziju - porodice mafijaških konkurenata postale su legitimne mete. Jedan je švedski policajac rekao kako sukob sada postaje potpuno nemoralan, poput fudbalske utakmice bez pravila i sudaca.
Mafijaška ubistva, pucnjave i eksplozije u Švedskoj su već decenijama u kontinuiranom porastu, da bi 2022. godina donijela potpunu eskalaciju. Prema podacima švedske nacionalne televizije (SVT), ukupno su prošle godine vatrenim oružjem ubijene 62 osobe, a 107 ih je povrijeđeno u pucnjavama. U velikoj većini slučajeva radi se o obračunima kriminalnog podzemlja.
Tokom 2021. godine od vatrenog oružja smrtno je stradalo 45 osoba, a početkom 21. vijeka u Švedskoj se bilježilo 20-ak takvih ubistava godišnje. Za poređenje, podaci Ministarstva unutarnjih poslova pokazuju da je tokom 2022. u cijeloj Hrvatskoj počinjeno ukupno 27 ubistava (nezavisno o oružju, počiniocima i motivima) i sva su razriješena.
Treba reći i da je ukupna stopa namjernih ubistava u Švedskoj nešto veća od prosjeka Evropske unije (prema podacima iz 2020. godine), ali istovremeno niža nego u baltičkim zemljama, Finskoj, Francuskoj i Belgiji.
"Švedska se nalazi na prekretnici"
"Mislim da se Švedska nalazi na prekretnici. Naime, nasilni i organizovani kriminal više nije marginalna pojava, nego prijetnja pojedincima i društvu. Više nije riječ samo o preciznim egzekucijama i međusobnim obračunima daleko od javnosti nego i postavljanju eksploziva pred domove mafijaških konkurenata, pri čemu može nastradati bilo koji slučajni prolaznik", rekao je za Index novinar švedskog nacionalnog radija Tonči Percan, rođeni Puležan koji već pola vijeka živi u Švedskoj.
Poznat je primjer 12-godišnje Adriane koja je 2020. smrtno stradala od zalutalog metka u pucnjavi dok je šetala psa u stokholmskom predgrađu. Ovakve tragedije dosad su bile rijetke, jer i počinioci i žrtve u pravilu su dolazili iz organizovanog kriminala, ali primjer ubijenog 50-godišnjaka s početka ove priče ukazuje da bi i nevinih i slučajnih žrtava u sljedećim godinama moglo biti sve više.
Osim toga, istraživanje švedskog dnevnog lista Dagens Nyheter s početka marta ove godine pokazuje da se oružano nasilje počelo smanjivati u socioekonomski ranjivim četvrtima tri najveća švedska grada Stockholmu, Göteborgu i Malmöu, ali istovremeno povećava se u sličnim gradovima srednje veličine.
(Index)
