Naučnici buše do dna Antarktika: Šta nam blato govori o prošlosti?

Dragocjeni uzorci će sada biti analizirani širom svijeta kako bi se utvrdio uticaj ljudske aktivnosti na Antarktik i našu planetu, izvještava Bi-bi-si Njuz .

Istorija ispisana na dnu okeana

Koristeći specijalnu bušilicu pričvršćenu za istraživački brod, koja podsjeća na džinovsku mašinu za vađenje jezgra jabuke, tim je bušio do dubine do 500 metara. Prikupili su više od 40 dugačkih jezgara morskog sedimenta sa različitih lokacija širom poluostrva, jednog od najbogatijih staništa za morski život na Antarktiku i ključnog područja za ribolov, turizam i, prije zabrane 1980-ih, industrijski kitolov. Prikupljanje sedimenta nudi uvid u prošlost, „kao udžbenik iz istorije“, objasnila je vođa studije dr Elisenda Baleste sa Univerziteta u Barseloni.

„Ono što sada živi u morima, šta je živjelo u morima u prošlosti i dokazi našeg ljudskog uticaja“ zabilježeni su u slojevima sedimenata tokom vijekova, rekla je ona. Analizom i datiranjem ovih slojeva, naučnici mogu da stvore detaljnu sliku istorije morskog života Antarktika.

Nakon sakupljanja, jezgra su zamrznuta na brodu i transportovana u laboratoriju dr Baleste u Barseloni. Odatle će pažljivo odvojeni komadi antarktičkog blata biti poslati brojnim akademskim institucijama širom svijeta.

Naučnici će skenirati i datirati slojeve, otkriti kakvu vrstu mikrobnog života sadrže, meriti nivoe zagađenja i izračunati koliko je ugljenika uskladišteno u blatu. Sve je to deo misije "Convex Seascape Survey", koja okuplja univerzitete i istraživačke institute iz cijelog svijeta u zajedničkom naporu da bolje razumiju vezu između okeana i klime. Kler Alen, okeanografkinja u Britanskom antarktičkom istraživanju, rekla je da su jezgra neprocjenjiva. „Prije 1950. godine, prije nego što smo imali mogućnost da pratimo Antarktik, sedimentna i ledena jezgra bila su jedini način da se stekne utisak o klimi ili fizičkim promjenama koje su se dešavale“, rekla je ona.

DNK otkriva uticaj kitolova

Novoprikupljeni uzorci za analizu DNK moraju se čuvati na izuzetno niskim temperaturama kako bi se zaustavili svi biološki procesi. „Čuvaju se na minus 80 stepeni kako bi se spriječilo njihovo propadanje“, objasnio je dr Baleste. Ovi komadi morskog dna, zamrznuti u vremenu, biće korišćeni za ono što je poznato kao analiza ekološke DNK (eDNK). Ovo je naučna oblast koja omogućava istraživačima da izdvoje genetske informacije iz vode, zemljišta, pa čak i vazduha - poput otiska prsta života koji je ostao u životnoj sredini. Dr Karlos Prekler sa Univerziteta kralja Abdulaha u Saudijskoj Arabiji će voditi ovaj dio istraživanja, pokušavajući da izmjeri kako je skoro vijek industrijskog lova na kitove na Antarktiku uticao na okean i atmosferu.

Ugljenik, kada se ispusti u atmosferu kao ugljen-dioksid, zagreva našu planetu. Dakle, dok se svijet bori da smanji emisije, svaki proces koji apsorbuje i skladišti značajne količine ugljenika mogao bi pomoći u borbi protiv globalnog zagrijavanja. „Znamo da kitovi imaju mnogo ugljenika u svojim tijelima, jer su ogromne životinje“, rekao je dr Prekler. Ono što on i njegove kolege žele da znaju je koliko se tog ugljenika skladišti na morskom dnu kada životinje uginu.

„Možemo da izmerimo DNK kitova i ugljenik u sedimentu“, objasnio je. „Na taj način možemo da izmerimo šta se dešavalo pre nego što je industrijski kitolov uklonio većinu kitova u Južnom okeanu“, dodao je. Ovo će, kažu naučnici, pružiti meru koliko kitovi, samim svojim postojanjem i prirodnim životnim ciklusom, uklanjaju ugljenik iz atmosfere i pomažu u borbi protiv klimatskih promena.

(Indeks)