Ovo se u Evropi nikada nije desilo

Krajnje desne i antiimigrantske stranke već su ušle u vladu u zemljama poput Italije, Finske i Holandije. Ali, ove godine je prvi put da istovremeno vode u najvećim evropskim privredama. To bi moglo izazvati period političke nestabilnosti u sve tri zemlje, iako su nacionalni izbori vjerovatno još nekoliko godina udaljeni.

Zanimljivosti

Kontroverzni kineski restoran: Da li biste mazili laviće dok ispijate čaj?

“Važno je. Vođe u sve tri zemlje suočavaju se s rastućom krajnjom desnicom koja djeluje kao da je na ivici vlasti, osim ako političari ne adresiraju ono što potiče njen uspon, a to su imigracija i životni troškovi”, rekao je za pomenuti medij Mujtaba Rahman, rukovodilac za Evropu u konsultantskoj firmi Eurasia.

Prednost desnih stranaka na anketama

Francuska antiimigrantska stranka Nacionalno okupljanje ove godine je dosljedno u prednosti u anketama. Elabeova anketa prošlog mjeseca pokazala je da je Jordan Bardela, mladi štićenik krajnjeg desnog lidera Marin Le Pen, najpopularniji s rejtingom odobravanja od 36%. Ankete za sljedeće predsjedničke izbore takođe sugerišu da bi kandidat Nacionalnog okupljanja, bilo Bardela ili Le Pen, vodio u prvom krugu.

U Velikoj Britaniji antiimigrantska stranka Reform UK, predvođena bivšim bregzitovcem Najdželom Faražom, u posljednjih šest mjeseci doživjela je snažan rast i sada je s udobnom prednošću ispred vladajuće Laburističke stranke i opozicionih Konzervativaca, političkog duopola koji dominira britanskom politikom već cijeli vijek.

U Njemačkoj se krajnje desna stranka AfD u anketama drži izjednačeno s vladajućom Hrišćansko-demokratskom unijom (CDU). Prema podacima Forsa, jednog od vodećih njemačkih anketarskih instituta, AfD je u posljednjim sedmicama prvi put od aprila blago povela.

Imigracija i inflacija

Poput SAD, veliki dio Evrope od pandemije istovremeno doživljava dvije stvari: rekordne nivoe imigracije koje su izazvale nezadovoljstvo birača i nagli rast inflacije koji je sada oslabljen, ali je ostavio cijene mnogih proizvoda znatno više nego prije, zbog čega mnogi birači smatraju da im je životni standard pao. Za razliku od SAD, međutim, veći dio Evrope gotovo da nema privrednog rasta, što pojačava široko rasprostranjen osjećaj da kontinent ulazi u godine stagnacije i političkog zastoja.

Savjeti

5 načina kako da smanjite opadanje kose

Osjećaj privrednog pada u kombinaciji s brzom imigracijom stvorio je toksičnu kombinaciju koja je mnoge birače okrenula protiv ustaljenih političkih stranaka, pojašnjava Džeremi Galon, bivši francuski diplomata i rukovodilac za Evropu u konsultantskoj firmi "Meklarti Asosiejts".

“Ista je priča od manjih engleskih gradova, preko francuskog sela do njemačkih gradova, gdje mnogi ljudi osjećaju da ih tradicionalne elite gledaju s visine ili ignorišu njihove brige”, dodaje.

Bardela i Nacionalno okupljanje iskoristili su široko rasprostranjenu zabrinutost da francuska muslimanska manjina, jedna od najvećih u Evropi, ugrožava sekularne vrijednosti Francuske Republike, kao i percipirani pad životnog standarda među radničkim i srednjim slojem. U posljednjim godinama Nacionalno okupljanje evoluiralo je iz marginalnog protestnog pokreta u najveću pojedinačnu stranku u Nacionalnoj skupštini, donjem domu francuskog parlamenta.

To još nije dovoljno da krajnje desna stranka preuzme vlast, ali je zemlju učinilo sve teže upravljivom. Francuska vlada ponovo je na rubu kolapsa, manje od devet mjeseci nakon što je konzervativni premijer Mišel Barnier smijenjen s funkcije. Ove sedmice Nacionalno okupljanje obećalo je da će ponovo glasati protiv vlade 8. septembra, kada centristički premijer Fransoa Bayrou planira glasanje o povjerenju u Nacionalnoj skupštini, uoči očekivanih teških pregovora o novom budžetu. U utorak je Bardela pozvao predsjednika Emanuela Makrona da raspusti parlament ili podnese ostavku.

U posljednjim godinama Njemačka i Velika Britanija doživjele su najveći rast imigracije u svojoj istoriji, iako su se brojke ove godine počele smanjivati. U Njemačkoj je udio stanovnika rođenih izvan zemlje skočio s nešto više od 15% u 2017. na rekordnih 22% u 2024., prema vladinim podacima. To je uporedivo s oko 16% u SAD.

Velika Britanija se, u međuvremenu, suočila s rekordnim porastom legalne i ilegalne imigracije. Otprilike 4,5 miliona ljudi stiglo je legalno između 2021. i 2024, uglavnom iz Indije, Nigerije i Kine. To je nešto više nego što je legalno ušlo u SAD, koji ima oko pet puta veću populaciju od Ujedinjenog Kraljevstva, u istom periodu. Osim toga, desetine hiljada ljudi svake godine ilegalno prelaze Lamanš na nesigurnim plovilima kako bi zatražili azil.

Do kraja avgusta ove godine rekordan broj ljudi, oko 29.000, prešao je kanal, što povećava pritisak na premijera Kira Starmera, koji je prošle godine došao na vlast obećavši “razbiti bande” koje kontrolišu krijumčarenje migranata i smanjiti prelazak. Pritisku na Starmera pridonijeli su i protesti ovog ljeta u nekim engleskim gradovima zbog korištenja lokalnih hotela u kojima vlada plaća smještaj migranata dok se ne riješe njihovi zahtjevi za azil.

BiH

Hasanović promijenio priču: Potvrdio da je predloženi budžet BiH pun manjkavosti

U Njemačkoj je iznenađujuće da je AfD-ov posljednji rast uslijedio u isto vrijeme kad su se smanjile brojke imigracije pod trenutnom vladom. Zbog strožih graničnih kontrola, novi zahtjevi za azil pali su više od trećine u prvih šest mjeseci u odnosu na isti period prošle godine. Konzervativni kancelar Fridrih Merc takođe je ukinuo neke od zelenih politika svog prethodnika, koje je AfD često kritikovao kao pretjerane.

Mnoge mjere za podsticanje rasta, od smanjenja poreza na korporacije do rasta ulaganja u infrastrukturu, još nisu dale učinka. Privreda se smanjila za 0,3% u posljednjem tromjesečju, što je produžilo dvogodišnju recesiju. To je, prema Manfredu Gilneru, rukovodiocu Forsa, jedan od faktora za AfD-ov posljednji rast.

“Birači vide mnogo akcija, ali ne osjećaju nikakav efekat”, rekao je, ukazujući na nesklad, ili barem vremenski jaz, između obećanja i rezultata.

AfD se zalagao za deportacije ilegalnih imigranata, izlazak Njemačke iz Evropske unije i ukidanje evra, preispitivanje kulture sjećanja na Holokaust te odbija pojam ljudski izazvanih klimatskih promjena. Njihove ekonomske politike slične su politikama CDU, ali stranka želi i povećati penzije te ograničiti pristup socijalnim naknadama osobama koje nisu državljani.

Zanimljivosti

Humanoidni robot izvodi pokrete poput Ronalda

Neki od lidera i poslanika AfD-a našli su se pod kontrolom zbog simpatija prema Rusiji i Kini. Stranka je, na primjer, zagovarala obnovu energetskih poslova s Moskvom, dok ekonomisti upozoravaju da bi izlazak Njemačke iz EU mogao naštetiti njenoj izvoznoj industriji. Uprkos tome, AfD uživa podršku među pojedincima bliskima američkom predsjedniku Donaldu Trampu, uključujući potpredsjednika Džej Di Vensa i tehnološkog milijardera Ilona Maska.

AfD je iskoristio privredno nezadovoljstvo kako bi ojačao svoju privlačnost. Njihov program uoči saveznih izbora u februaru fokusirao se na ekonomske prijedloge, dok su teme poput sigurnosti i imigracije bile u drugom planu. To im je pomoglo prikupiti podršku među biračima radničke klase u ekonomski depresivnim regijama, daleko od istorijskih uporišta stranke u bivšoj Istočnoj Njemačkoj, poput Ruhrske industrijske regije i industrijskog Rust Belta istočno od Rajne, prenosi "Dnevno.hr".