Ko su sudije koje danas odlučuju o Dodikovoj apelaciji?

Sudije stranci su Angelika Helene Ana Nusberger /Njemačka/, Helen Keler /Švajcarska/ i Ledi Bianku /Albanija/, navedeno je na stranci Ustavnog suda.

Predsjednik Ustavnog suda BiH trenutno je Mirsad Ćeman koji je na dužnost sudije stupio 2008, dok je potpredsjednica Valerija Galić od 2002. godine. U mandatu sudija su i Marin Vukoja od maja prošle i Larisa Velić od maja ove.

Nusbergerova je rođena u Minhenu gdje je završila studije slavenskih jezika i književnosti te studij prava. Komparativno pravo studirala je na Univerzitetu u Strazburu i portuglaskom Univerzitetu u Koimbri. Bila je i sudija Evropskog suda za ljudska prava. Na dužnost međunarodnog sudije u BiH stupila je 2020, a za potpredsjednicu je izabrana četiri godine kasnije.

Kelerova je rođena u Cirihu. Doktorat iz oblasti Prava okoline odbranila je na Univerzitetu u Cirihu 1993. godine. Magistrirala je Evropsko pravo na belgijskom koledžu 1994. godine. Tokom karijere bila je naučni saradnik-istraživač 1995. godine na Pravnom fakultetu Univerziteta Harvard, a na Institutu Firenca Evropskog univerziteta u Italiji 1996. godine. Od 1996. godine je članica Američkog društva za međunarodno pravo. Od 1996. do 2011. godine radila je kao pravni savjetnik u advokatskoj kancelariji u Švajcarskoj. U BiH je od kraja 2020.

Sudija Ledi Bianku je rođen u Skadru. Bianku je bio profesor na Univerzitetu u Tirani, a zanimljivo je da je bio i spoljni savjetnik predsjednika Albanije, predsjedavajućeg albanskog parlamenta, te ministra pravde i ministra za evropske integracije o pitanjima prava EU, ljudskim pravima i međunarodnom pravu. Sudija Ustavnog suda je od 2021.

Vukoja je rođen je 1973. godine u Širokom Brijegu. Diplomirao je 1998. godine na Pravnom fakultetu Sveučilišta u Mostaru. Stručni upravni ispit za rad u tijelima državne službe položio je 2000. godine, pravosudni ispit 2007, a advokatski ispit 2010. godine.

Velićeva je rođena je 1973. godine u Sarajevu, gdje je završila osnovno i srednje obrazovanje. U aprilu 2000. godine diplomirala je na Pravnom fakultetu Univerziteta Hejnrih Haine u Diseldorfu i položila prvi državni ispit. Nakon toga je primljena kao pripravnica na Vrhovni pokrajinski sud u Diseldorfu.

Ustavni sud, prema Ustavu, ima devet sudija. Četiri bira Predstavnički dom Parlamenta Federacije BiH, dvoje Narodna skupština Republike Srpske, a troje su strani državljani po izboru Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu.

Međutim, Ustavni sud već duže funkcioniše u krnjem sastavu bez sudija iz Republike Srpske jer Narodna skupština ne želi da imenuje nove članove sve dok u njemu sjedi troje stranaca.

U Ustavnom sudu BiH sudija iz Republike Srpske nema od januara 2024. nakon što je sudija Zlatko Knežević penzionisan, dok je mandat sudiji Miodragu Simoviću istekao još krajem 2022. godine.

Za razliku od gotovo svakog ustavnog suda u svijetu, postupak u Ustavnom sudu BiH nije uređen zakonom o Ustavnom sudu, niti drugim zakonom koji donosi zakonodavni organ, nego Pravilima o radu Ustavnog suda BiH koja je sam donio i sam po potrebi mijenja.

U Ustavu BiH postoji osnov za donošenje zakona o ustavnom sudu, koji predviđa da pet godina nakon njegovog stupanja na snagu strane sudije u Ustavnom sud BiH budu zamijenjene državljanima BiH, a time bi i ispunila standarde EU, odnosno jedan od 14 ključnih prioriteta evropskih integracija "rješavanje pitanja međunarodnih sudija".

Zamjena stranih sudija domaćim sudijama jedan je od ključnih prioriteta za evropske integracije BiH stoga Republika Srpska snažno podržava aktivnosti na rješavanju ovog pitanja i uspostavljanje potpunog suvereniteta BiH, što uključuje zatvaranje OHR-a i okončanje krajnje štetne uloge stranih sudija u Ustavnom sudu BiH.

Početak vanredne plenarne sjednice suda, u onlajn formatu, zakazan je za 13.00 časova, a na dnevnom redu je samo jedna tačka - apelacija koju je Dodikov tim podnio još u avgustu zbog presude koju mu je izrekao Sud BiH.