Nikad veći agrarni budžet podrazumijeva ne samo veća izdvajanja za domaće proizvođače, već i bolji sistem evidencije – od registracije poljoprivrednih gazdinstava do uvezivanja veterinarskog sistema, kojim bi stanje na terenu, a samim tim i raspodjela novca, bili što realnije sagledani. 

Pomoć domaćim proizvođačima kao jedan od primarnih ciljeva Vlade Republike Srpske, ali i potrebu za detaljnijim podacima na terenu i efikasnijom kontrolom, naglašava i ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Savo Minić.

„Mi ove godine imamo duplo više sredstava za podsticaje, a to traži trostruko bolje i efektivnije kontrole i planiranje mjera“, kaže Minić za BL portal.

On podsjeća da se i svjetske ekonomije okreću ka dva glavna resursa – energiji i hrani, što prije svega podrazumijeva precizne i objedinjene podatke o tome s čim Republika Srpska zaista raspolaže.

“U ovom momentu moramo znati šta je to što možemo proizvesti od žitarica, mesa, povrća, voća. Bez dobre i uvezane baze podataka mi to ne možemo precizno znati. Sa svim tim podacima i naši proizvođači bi bili sigurniji u svakom smislu. Takođe, ovo nam je nužno i zbog okruženja. U Hrvatskoj se otišlo nekoliko stepenica dalje, u Srbiji se već godinu i po dana primenjuje najsavremeniji model”, kaže Minić i objašnjava da se bez uspostavljanja takvog sistema više bavimo posljedicama i trošimo vrijeme na analize uzroka. Tome, svakako, treba dodati i takozvani “faktor iznenađenja”, na koji u poljoprivredi uvijek morate računati.

“Mi sada imamo odredive podatke i realne procjene, ali je situacija sa koronom, a potom rat u Ukrajini, pokazala da se stvari mijenjaju i da se poremećaji na tržištu nisu mogli uklopiti ni u kakve dotadašnje procjene. Upravo zato moramo uspostaviti sistem efikasnije registracije poljoprivrednih gazdinstava, detaljniju evidenciju broja zasijanih površina i broja grla u stočarstvu i na osnovu ovih podataka formirati raspodjelu sredstava”, kaže Minić.

Trenutno se podsticajna sredstva za razvoj poljoprivrede i ruralnih područja raspoređuju u tri glavna pravca podrške, objašnjava za BL portal Gordana Rokvić, savjetnik ministra i profesor na Poljoprivrednom fakultetu u Banjaluci.

“Sredstva su raspoređena kao podrška tekućoj proizvodnji koja u prosjeku “nosi” 60 odsto agrarnog budžeta, podrška dugoročnim ulaganjima od 35 odsto i sistemske mjere podrške na koje je rezervisan ostatak”, objašnjava Rokvićeva i napominje da se ova sredstva troše na odgovoran i transparentan način, uz dobro razrađen sistem kontrole. Prema njenim podacima, u tim kontrolama oko deset odsto zahtjeva ne ispuni uslove za podsticajna sredstva, zbog netačnog prikazivanja podataka. Kompletno uvezan sistem bi, kako kaže, donio brojne olakšice.

„Za odgovorno, transparentno i efikasno upravljanje sredstvima agrarnog budžeta neophodno je imati pouzdan informacioni sistem, jer se time efektivnije koriste sredstva, bolje usmjeravaju mjere podrške na bazi stvarnih podataka, vrše uštede u procesima kontrole na terenu i još mnogo toga”, kaže Rokvićeva.

Nacrtom ovogodišnjeg Pravilnika o podsticajima, između ostalog, povećana su davanja za pojedine mjere u stočarstvu i voćarstvu, a biće povećan i regres za gorivo, sa trenutnih 60 feninga po litru, na 75 feninga. Ono što je ostalo isto su premije za mlijeko koje iznose 25 feninga po litru kravljeg mlijeka i 200 maraka po muznom grlu.

Mljekari podsjećaju da su tražili 30 feninga po litru mlijeka, odnosno hiljadu maraka po muznom grlu, a kako za BL portal objašnjava Vladimir Usorac, predsjednik Udruženja poljoprivrednih proizvođača, mljekara Republike Srpske, ovakav sistem premija nije dovoljno efikasan.

“Potrebne su promjene prije svega u vidu tačnog popisa muznih grla, bez kojeg podsticaji malo vrijede. Svaki novi sistem koji bi dao tačne podatke bi mnogo doprinio, jer treba vidjeti i utvrditi stvarno stanje muznih grla, kako bi se moglo znati ko koliko mlijeka proizvodi“, kaže Usorac.

Tačni podaci o broju muznih grla u Srpskoj upravo su jedan od ciljeva koji bi se postigao uvezivanjem sistema, naglašava i ministar popljoprivrede,  koji kaže da njegov resor u oblasti mljekarstva sprema neke novine.

„Određene premije koje su do sada išle konkretno za mljekare, išle su po litru mlijeka, a naša ideja je da to bude po muznom grlu. Da bismo ovo ostvarili, tražićemo da svako muzno grlo ima sva potrebna uvjerenja i slično i zato taj sistem mora da funkcioniše kao jedinstvena baza podataka“, kaže Savo Minić i ističe da se mora znati tačan broj muznih grla kojima raspolaže Srpska, jer to povlačni ne samo premije, već i podatke o realnim količinama mlijeka koje se mogu očekivati.

(BL portal)