Novi slučajevi virusa Zapadnog Nila u Srbiji

Jedan slučaj registrovan je na teritoriji Grada Beograda, jedan u Sremskom, jedan u Srednjebanatskom, dva u Južnobanatskom i četiri u Južnobačkom okrugu.

Na osnovu izvještaja Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju od 23. avgusta, prisustvo genoma virusa Zapadnog Nila otkriveno je u domaćim kuleks pipiens komarcima sa lokacija na teritoriji grada Pančeva, Požarevca i Beograda.

Kako je ranije pisano, dvije osobe preminule su od ove bolesti.

Groznica Zapadnog Nila je sezonsko oboljenje koje je najviše zastupljeno u periodu najveće aktivnosti vektora - komaraca. Za naše geografsko područje karakteristično je da vektori postaju aktivni u proljeće, odnosno martu i aprilu, a period njihove intenzivne aktivnosti je od kraja maja do septembra. Sezona transmisije virusa Zapadnog Nila u Srbiji uobičajeno traje od juna do novembra mjeseca. U Republici Srbiji intenzivni nadžor nad Groznicom Zapadnog Nila u humanoj populaciji sprovodi se u sezoni transmisije virusa od juna do prve polovine novembra mjeseca, a pasivni nadžor nad tim oboljenjem u ostalom periodu godine. Imajući u vidu iskustva kako okolnih tako i naše zemlje, prvi oboljeli se registruju uglavnom u drugoj polovini jula, a najveći broj slučajeva se prijavljuje tokom avgusta.

Institut za javno zdravlje Srbije je 1. juna proslijedio Preporuke za nadžor nad groznicom Zapadnog Nila u humanoj populaciji na teritoriji Srbije mreži zavoda/instituta. Zavodi/instituti za javno zdravlje Preporuke su uputili klinikama za infektivne i tropske bolesti, odnosno infektivnim odeljenjima opštih bolnica na teritoriji svoje nadležnosti, uz napomenu da se posebna pažnja obrati na neuroinvazivne oblike bolesti. Na taj način, a u saradnji sa Nacionalnom referentnom laboratorijom (NRL) za arboviruse Instituta za virusologiju, vakcine i serume "Torlak" omogućena je etiološka dijagnostika encefalitisa ili meningitisa. Institut za javno zdravlje Srbije prikuplja sve relevantne podatke o oboljelim osobama, pri čemu postoji određen protokol po kojem se informacije prikupljaju i objedinjuju.

Infekcija virusom Zapadnog Nila je zvanično prvi put registrovana u humanoj populaciji na teritoriji Srbije krajem jula 2012. godine. U periodu od 2012. do 2020. godine na teritoriji Srbije registrovana su ukupno 1.032 slučaja groznice Zapadnog Nila. U istom periodu bilježi se i 98 smrtnih ishoda koji se mogu dovesti u vezu sa obolijevanjem od groznice Zapadnog Nila.

Tokom sezone nadžora 2020. godine u Srbiji nisu prijavljeni slučajevi obolijevanja od groznice Zapadnog Nila.

Groznica Zapadnog Nila je virusno oboljenje koje se prenosi ubodom zaraženog komaraca. Glavni vektor, odnosno prenosilac je kuleks pipens, vrsta komarca koja je odomaćena i kod nas. Glavni rezervoar zaraze su različite vrste ptica, u kojima se virus održava, dok je čovjek slučajni, odnosno tzv. slepi domaćin i infekcija virusom Zapadnog Nila se sa njega dalje ne prenosi.

Većina osoba (80%) inficirana virusom Zapadnog Nila nema nikakve simptome i znake bolesti. Kod manjeg procenta zaraženih osoba (približno 20%) simptomi podsjećaju na oboljenje slično gripu, sa naglom pojavom povišene tjelesne temperature, glavoboljom, bolovima u mišićima i zglobovima, umorom, blagim prolaznim osipom i limfadenopatijom. Međutim, kod manje od jedan odsto osoba dolazi do nastanka aseptičnog meningitisa ili encefalitisa, odnosno neuroinvazivnog oblika bolesti, koji zahtijeva hospitalizaciju.

Simptomi neuroinvazivnog oblika bolesti su glavobolja, ukočen vrat, stupor (tupost), dezorijentisanost, koma, tremori, konvulzije, slabost mišića i paraliza. Nakon preležane infekcije često dolazi do razvoja dugotrajnih posljedica, kao što su: umor, gubitak pamćenja, teškoće prilikom hodanja, mišićna slabost i depresija. Smrtni ishod je veći kod starijih osoba, naročito kod osoba iznad 75 godina života.

Kako se zaštititi?

1. U cilju smanjenja rizika od zaražavanja virusom Zapadnog Nila, preporučuje se primjena mjera lične zaštite od uboda komaraca i to:
2. Upotreba repelenata na otkrivenim dijelovima tijela prilikom boravka na otvorenom
3. Nošenje odjeće dugih rukava i nogavica, svijetle boje.
4. Preporučljivo je da odjeća bude komotna, jer komarci mogu da ubadaju kroz pripijenu odjeću.
5. Izbjegavanje boravka na otvorenom u periodu najintenzivnije aktivnosti komaraca - u sumrak i u zoru.
6. Upotreba zaštitne mreže protiv komaraca na prozorima, vratima i oko kreveta.
7. Redukcija broja komaraca u zatvorenom prostoru.
8. Po mogućnosti boravak u klimatizovanim prostorima, jer je broj insekata u takvim uslovima značajno smanjen.
9. Izbjegavanje područja sa velikim brojem insekata, kao što su šume i močvare.
10. Smanjenje broja komaraca na otvorenom gdje se radi, igra ili boravi, što se postiže isušivanjem izvora stajaće vode. Na taj način smanjuje se broj mjesta na koja komarci mogu da polože svoja jaja. Najmanje jednom nedjeljno treba isprazniti vodu iz saksija za cvijeće, posuda za hranu i vodu za kućne ljubimce, iz kanti, buradi i limenki. Ukloniti odbačene gume i druge predmete koji mogu da prikupljaju vodu.
11. U slučaju putovanja u inostranstvo, pogotovo ako se radi o tropskom i subtropskom području, obavezno se pridržavati svih navedenih mjera prevencije
12. U slučaju pojave bilo kakvih simptoma koji su kompatibilni sa neuroinazivnim oblikom bolesti, odmah se javiti izabranom ljekaru.