Otkriven "tamni div" milion puta veći od Sunca

Naučnici su otkrili masivni tamni objekat koji je potpuno nevidljiv golim okom, objavljeno je u časopisu "Nature Astronomy".

Zagonetni entitet, koji još uvijek nije imenovan, ima masu milion puta veću od našeg Sunca, ali ne emituje svjetlost.

Ova međugalaktička "slijepa tačka" nalazi se na više od 10 milijardi svjetlosnih godina udaljenosti, što znači da je posmatramo u vrijeme kada je univerzum bio star samo oko 6,5 milijardi godina, manje od polovine svoje sadašnje starosti. Ovo otkriće ne samo da pomjera granice našeg znanja, već i pokreće ključna pitanja o fundamentalnoj strukturi kosmosa.

Potraga za nevidljivim

Pošto tamna materija ne emituje niti reflektuje svjetlost, njeno direktno posmatranje je nemoguće. Naučnici su stoga morali da pribjegnu genijalnoj metodi poznatoj kao gravitaciono sočivo.

Da li je ovo dom vanzemaljaca?

Ovaj fenomen, koji je prvi predvidio Albert Ajnštajn, nastaje kada masivni objekat zakrivljuje prostor-vrijeme svojom gravitacijom, uzrokujući da se svjetlost iz udaljenijih izvora savija oko njega, slično kao što sočivo prelama svjetlost.

Ekonomija

Prepolovljen uvoz ruskog gasa u EU

"Potraga za tamnim objektima koji ne emituju svjetlost je očigledno izazovna", rekao je glavni autor studije, Devon Pauel iz Instituta Maks Plank za astrofiziku u Njemačkoj.

"Pošto ih ne možemo direktno vidjeti, umjesto toga koristimo veoma udaljene galaksije kao pozadinsko osvjetljenje da bismo tražili njihove gravitacione otiske".

U ovom slučaju, novootkriveni objekat je bio toliko mali (na kosmičkim razmerama) da je njegov uticaj bio jedva primjetan - manifestujući se kao sićušno "sužavanje" u iskrivljenoj slici koju je stvorilo mnogo veće gravitaciono sočivo, poput suptilne mane u ogledalu u Kući smijeha.

Superteleskop veličine Zemlje

Da bi uhvatili tako slabe signale, međunarodni tim istraživača oslanjao se na globalnu mrežu radio-teleskopa.

Uključivanjem instrumenata kao što su teleskop Grin Bank u Zapadnoj Virdžiniji i Veri Long Basejn Arej (VLBA) na Havajima, stvorili su ono što su opisali kao "superteleskop veličine Zemlje".

Povezivanjem podataka sa teleskopa širom svijeta, uspjeli su da postignu nevjerovatnu rezoluciju potrebnu za otkrivanje suptilnih gravitacionih efekata. Proces je takođe zahtijevao razvoj naprednih računarskih algoritama i upotrebu superračunara za obradu ogromnih količina podataka.

"Na prvoj slici visoke rezolucije, odmah smo vidjeli sužavanje gravitacionog luka, što je bio jasan znak da smo na tragu nečega", objasnio je Džon Mekin sa Univerziteta u Groningenu, koji je vodio prikupljanje podataka.

"Samo još jedna mala grupa mase između nas i udaljene radio-galaksije mogla je izazvati takav efekat".

Šta je zapravo otkriveno?

Uprkos svojoj masi, koja je milion puta veća od Sunca, ovaj objekat je rekorder.

To je najmanji objekat ikada otkriven gravitacionim sočivima, za faktor od sto. Njegova prava priroda ostaje misterija, a naučnici razmatraju dve glavne mogućnosti.

Prva je da je to gusta grupa tamne materije, sto puta manja od bilo koje ranije otkrivene. Druga mogućnost je da je to veoma kompaktna, neaktivna patuljasta galaksija.

Srbija

Dramatičan požar kod stadiona: Vatra guta sve pred sobom

"Impresivno je dostignuće otkriti objekat tako male mase na tako velikoj udaljenosti", rekao je koautor studije Kris Fasnaht, astronom sa Univerziteta Kalifornije u Dejvisu.

"Pronalaženje takvih objekata je ključno za razumijevanje prirode tamne materije".

Ovo otkriće pruža snažnu podršku vodećoj kosmološkoj teoriji, poznatoj kao model "hladne tamne materije". Teorija predviđa da bi se tamna materija trebalo da grupiše u gomile različitih veličina, koje zatim gravitaciono privlače običnu materiju i formiraju galaksije.

Otkriće ovog jata se savršeno uklapa u broj tamnih objekata koje su naučnici očekivali da pronađu, potvrđujući da su na pravom putu. Svako novo otkrivanje pomaže u poboljšanju ili osporavanju postojećih teorija o tome kako se galaksije formiraju. Tim sada nastavlja da analizira podatke kako bi bolje razumeo prirodu ovog tamnog objekta, a istovremeno traži slične primjere u drugim dijelovima neba.

Potraga za nevidljivim tajnama univerzuma se nastavlja, piše B92.