Da li su bambusove skele krive za smrtonosni požar u Hong Kongu?

Dragocjena tradicija izgleda odlazi u istoriju zbog nebezbjednosti.

Stambene kule u Hong Kongu, koje je zahvatio veliki požar, bile su okružene drevnim građevinskim materijalom poznatim svima koji su proveli bar neko vrijeme u jednom od najgušće naseljenih urbanih centara na svijetu.

Gotovo je nemoguće šetati se ulicama Hong Konga i ne vidjeti zgrade okružene bambusovim skelama – građevinskim materijalom koji je poznat po svojoj fleksibilnosti, niskoj cijeni i održivosti.

Bambusove skele datiraju još iz vremena dinastije Han, pre oko 2.000 godina, i korišćene su za izgradnju nekih od najviših i najznačajnijih nebodera u gradu – poput sedišta HSBC-a Normana Fostera.

Hronika

Radnica podizala novac sa računa korisnika socijalne pomoći, zgrnula više od pet miliona

Iako se smatra dragocjenom tradicijom Hong Konga, nedavno je privukla pažnju zbog toga što je zapaljiva i sklona propadanju tokom vremena i to uprkos tome što su ovakve katastrofe izuzetno retke u tom gradu, koji ima visoke standarde kada je u pitanju bezbjednost zgrada – zahvaljujući visokokvalitetnoj gradnji i strogom sprovođenju građevinskih propisa.

Stambeni kompleks bio u fazi renoviranja

Uzrok požara u okrugu Tai Po još nije poznat, ali su vlasti uhapsile tri osobe povezane sa građevinskom kompanijom optužene za "grubi nemar". U vrijeme požara, stambeni kompleks je bio u fazi renoviranja, okružen bambusovim skelama i zaštitnom mrežom.

"Bambus je definitivno zapaljiv materijal. Ovo je veoma sušna sezona u Hong Kongu, tako da je vjerovatnoća paljenja ovog bambusa veoma velika. Kada se jednom zapali, vatra se širi izuzetno brzo", rekao je Sinjan Huang, vanredni profesor na Odsjeku za građevinsku sredinu i energetsko inženjerstvo Politehničkog univerziteta u Hong Kongu.

Bambusove skele su takođe "vertikalno orijentisane, tako da se vatra u osnovi širi bez ikakvog otpora", dodao je profesor.

Zvaničnici su dodali da sumnjaju da i drugi građevinski materijali pronađeni u zgradi – uključujući zaštitne mreže, platno i plastične cerade – nisu ispunjavali bezbjednosne standarde.

Policija je vidjela naziv građevinske kompanije na zapaljivim polistirenskim pločama koje su vatrogasci pronašli kako blokiraju neke prozore u stambenom kompleksu. Direktor vatrogasne službe rekao je da je prisustvo tih ploča "neuobičajeno".

Vlasti sada istražuju da li su polistirenske ploče i drugi zapaljivi materijali mogli doprinijeti širenju požara.

Debata o bambusu

Ove godine se intenzivirala diskusija o budućnosti bambusovih skela. Biro za razvoj Hong Konga nedavno je objavio da će 50 odsto novih javnih građevinskih projekata, izgrađenih od marta pa nadalje, morati da koristi metalne skele kako bi se "bolje zaštitili radnici" i uskladili sa modernim građevinskim standardima u naprednim gradovima.

Prema podacima Ministarstva rada Hong Konga, od januara 2018. do avgusta 2025. godine, dogodila su se 24 smrtna slučaja koja se dovode u vezu sa bambusovim skelama, iako je većina smrtnih slučajeva nastala zbog nebezbjednosti radnika.

Međutim, u oktobru se jedna zgrada koja je bila okružena bambusovim skelama zapalila u centralnom poslovnom okrugu Hong Konga. Nakon toga, vlasti su saopštile da nisu vidjele nikakve očigledne strukturne opasnosti kada su pregledale lokaciju, ali su navele da je u toku istraga kako bi se utvrdilo da li su svi građevinski materijali bili u skladu sa standardima.

Zašto Hong Kong i dalje koristi bambusove skele

Građevinski stručnjaci širom svijeta mogu biti zbunjeni zašto Hong Kong – veliki finansijski centar – nije ranije postepeno ukinuo bambus u građevini.

Haštag "Zašto Hong Kong i dalje koristi bambusove skele" postao je popularan na kineskoj društvenoj mreži Veibo, a mnogi su pozvali gradsku vladu da slijedi primjer vlasti kontinentalne Kine – koje su zabranile upotrebu bambusovih skela 2022. godine.

Srbija

Jeziv snimak urušavanja puta u Kragujevcu: Klizište nosi sve

Međutim, povlačenje bambusovih skela izazvalo je reakciju lokalnog stanovništva, od kojih su mnogi istakli da je tehnika kulturno nasleđe koje treba očuvati.

Skele su svuda prisutne na ulicama, upečatljiv vizuelni dodatak gotovo stalnoj gradnji i obnovi koja je decenijama definisala karakter Hong Konga.

Neki građevinski radnici i sindikati takođe su osporili ideju da je bambus nebezbjedan, ukazujući na stroge bezbjednosne propise.

Svi projekti bambusovih skela su po zakonu obavezni da prate vladine smernice koje se redovno ažuriraju. One određuju debljinu bambusa, minimalnu čvrstoću najlonskih traka koje se koriste za vezivanje platformi, pravilan razmak između stubova i mnoge druge detalje.

Među ovim pravilima je i zahtjev da sve zaštitne mreže, cerade i limovi koji se koriste za pokrivanje fasada zgrada "treba da imaju odgovarajuća svojstva otporna na vatru u skladu sa priznatim standardom", navodi se u zakonu.

Dok se istraga nastavlja, profesor Huang ističe da je početni uzrok požara manje važan od spoljnih faktora koji su omogućili da se mali, izolovani plamen proširi na sedam zgrada i ubije desetine ljudi, piše RTS.