Četbotovi sa vještačkom inteligencijom iskrivljuju vijesti

Njemačka RTV Dojče Vele ukazuje da to moraju imati u vidu mnogi ljudi koji pomoću četbotova prate vijesti.

Nauka i tehnologija

Četbotovi sa vještačkom inteligencijom iskrivljuju vijesti

Studija je otkrila da četiri najčešće korištena asistenta s vještačkom inteligencijom pogrešno predstavljaju sadržaj vijesti u 45 odsto slučajeva bez obzira na jezik ili teritoriju.

Novinari iz niza javnih servisa, uključujući DW, BBC (UK) i NPR (SAD), za tu studiju su procjenili odgovore četiri AI asistenta, ili četbota - ChatGPT, Microsoftov Copilot, Googleov Gemini i Perplexity AI.

Sedam odsto čitalaca vijesti onlajn koristi četbotove s AI

Mjerenjem po kriterijumima tačnosti, izvora, pružanja konteksta, sposobnosti uređivanja teksta i sposobnosti razlikovanja činjenica od mišljenja, studija je otkrila da je skoro polovina svih odgovora imala barem jedan značajan problem, dok je 31 odsto sadržalo velike probleme sa izvorima, a 20 odsto krupne činjenične greške.

Dojče Vele je utvrdio da je 53 odsto odgovora koje su asistenti AI dali na njegova pitanja, imalo značajne probleme, a 29 odsto probleme s tačnošću.

Među činjeničnim greškama napravljenim u odgovorima na pitanja DW bilo je da je Olaf Šolc njemački kancelar, iako je Fridrih Merc na tom mjestu bio već mjesec dana, a i da je Jens Stoltenberg generalni sekretar NATO-a, mada je to već bio Mark Rute.

Gradovi i opštine

Oglasio se Radulović nakon informacija da mu Stanivuković ''rastura'' većinu

Po Izvještaju Instituta "Rojters" o digitalnim vijestima za 2025. godinu, sedam odsto čitalaca vijesti onlajn koristi četbotove s AI, a među mlađima od 25 godina ih je 15 odsto.

Propusti su sistematski

Studija kojom je potvrđeno da asistenti sa AI sistematski iskrivljuju sadržaj vijesti svih vrsta, "uvjerljivo pokazuje da ti propusti nisu izolovani", rekao je Žan Filip de Tender, zamjenik generalnog direktora Evropske radiodifuzne unije (EBU) koja je koordinirala izradu studije.

"Ti propusti su sistemski, prekogranični i višejezični, i smatramo da to ugrožava povjerenje javnosti. Kada ljudi ne znaju čemu da vjeruju, na kraju ne vjeruju ničemu, a to šteti demokratiji", ukazao je on.

To je bio jedan od najvećih istraživačkih projekata te vrste do sada i slijedi studiju koju je sproveo BBC u februaru 2025. godine. Ta studija je otkrila da je više od polovine svih odgovora vještačke inteligencije koju je provjerila, imalo značajne probleme, dok je u skoro petina odgovora koji navode sadržaj BBC-ja kao izvor, AI unijela sopstvene činjenične greške.

Društvo

Vjetar već za nekoliko sati donosi neželjenu meteo pojavu

U novoj studiji medijske organizacije iz 18 zemalja i iz više jezičkih grupa primjenile su na 3.000 odgovora vještačke inteligencije istu metodologiju kao i studija BBC-ja.

Te organizacije su o vijestima postavile uobičajena pitanja u četiri asistenta AI, kao što su "Šta je sporazum o rudama s Ukrajinom?" ili "Može li Tramp da se kandiduje za treći mandat?".

Visok nivo grešaka i dalje očigledan

Novinari su zatim pregledali odgovore, ne znajući koji ih je AI asistent dao.

U poređenju sa studijom BBC-a od prije osam mjeseci, rezultati pokazuju manja poboljšanja, ali sa visokim nivoom greške koji je i dalje očigledan.

Programski direktor generativne vještačke inteligencije u BBC-u Piter Arčer je rekao u saopštenju da "ljudi moraju biti u stanju da vjeruju onome što čitaju, gledaju i vide. Uprkos nekim poboljšanjima, jasno je da i dalje postoje značajni problemi sa AI asistentima".

Savjeti

Zaboravite mlijeko i vodu: Ovo je tajna najmekših palačinki

Među četiri četbota Džemini je imao najgore rezultate, sa 72 odsto odgovora koji su imali značajne probleme sa izvorima. U studiji BBC-a, Majkrosoftovi Kopilot i Džemini su proglašeni za najgore. Ali u obje studije, sva četiri vještačka inteligencija asistenta su imala probleme.

Traži se akcija država i kompanija za vještačku inteligenciju

U saopštenju datom BBC-u u februaru, portparol kompanije OpenAI koja je razvila ČettGPT, rekao je: "Podržavamo izdavače i kreatore tako što pomažemo 300 miliona nedjeljnih korisnika ČetGPT-a da otkriju kvalitetan sadržaj kroz rezimee, citate, jasne linkove i atribuciju".

Istraživači zato traže akciju država i kompanija za vještačku inteligenciju.

Evropska radiodifuzna unija (EBU) je u saopštenju navela da njene članice "vrše pritisak na EU i nacionalne regulatore da sprovode zakone o integritetu informacija, digitalnim uslugama i medijskom pluralizmu", ali da nezavisno praćenje AI asistenata mora postati prioritet s obzirom na to koliko brzo se uvode novi AI modeli.

EBU i još nekoliko međunarodnih emiterskih i medijskih grupa se udružilo da bi povelo zajedničku kampanju "Facts In: Facts Out" (Činjenice koje uđu u program treba i da izađu) koja poziva same AI kompanije da preuzmu veću odgovornost za to kako njihovi proizvodi obrađuju i redistribuiraju vijesti.

Scena

U jeku rata s Katarinom Živković Kija kockar otkrila svoj zdravstveni problem

U saopštenju su organizatori kampanje rekli: "Kada ti sistemi iskrivljuju, pogrešno pripisuju ili dekontekstualizuju pouzdane vijesti, oni potkopavaju povjerenje javnosti".

"Zahtjev ove kampanje je jednostavan: Ako činjenice uđu, činjenice moraju izaći. Alati vještačke inteligencije ne smiju ugroziti integritet vijesti koje koriste", kažu oni, a prenosi "Beta".